خطبه 165حضرت علی (ع) در مورد شگفتیهای پرندگان (طاووس)

حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) در خطبه 165 نهج البلاغه پیرامون شگفتیهای خلقت پرندگان می فرمایند :

" خداوند با آفرینش پرندگان، مخلوقاتى شگفت آفرید و شواهدى روشن بر لطافت صنع و قدرت عظیمش اقامه فرمود،آن چنان که عقلها را مطیع، معترف و تسلیم ساخت. شکلهاى گوناگون پرندگان را آفرید، همان پرندگانى که آنها را در شکافهاى‏زمین و دره‏هاى وسیع و قله کوهها مسکن داد. همانها که داراى بالهاى رنگارنگ و شکلهای ‏متفاوتند. زمام آنها بدست او است. از شگفت ترین شگفتیها، طاووس است که خداوند به او نیکوترین تناسب را بخشید و به زیباترین رنگها بیاراست. پرهایى که نایچه هایى آنها را به هم پیوند داده و دُمى کشیده که چون با طاووس ماده رویاروى گردد، آن را چون چترى بگشاید و بر فراز سر خود سایبان سازد. دقیقاً مانند بادبانهاى کشتیها که کشتیبانان آنها را گشوده باشند

-----------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------

طاووس بر زیبایى رنگهاى خود مى بالد و مغرور به جلوه گریهاى دمش، مى خرامد. رشته های پر او چونان میله هاى سیمین است که دایره هایى اعجاب انگیز همانند خورشید از آنها رسته است. دایره هایى مانند زر ناب و زبرجد. اگر برایشان همانندى در روى زمین بجویى، چونان شکوفه هایى است از گلهاى بهارى که دسته بربندند.

-----------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------

 چون متکبران ، خرامان راه مى رود و جلوهاى زیباى دم و بالهایش را مى نگرد. از نگریستن به جامه رنگارنگش به قهقهه مى خندد .اما چون پاهاى خود را مى بیند، بانگى حزین بر مى آورد که به گریه ماند و آوازى اندوهگین ، چون آواز دادخواهان که آشکارا حکایت از غم فراوانش کند. زیرا پاهایش چون پاهاى خروس ، باریک است. و از ساق نازک پایش سیخکى رسته است . در آن جا که جاى یالهاى طاووس است دسته اى موى سبز و رنگین پدیدار شده است. برآمدگى گردنش ، چون گردن راست و کشیده ابریق است . زیر گردنش تا شکمش ‍ سیاه است ، سیاهى که به سبزى می ماند ، همچون حریرى تنگ که بر آینه اى صیقلى کشیده باشند."

-----------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------

خطبه حضرت علی (ع) در مورد طاووس ، وصف طاووس از زبان حضرت علی (ع) ، شگفتیهای آفرینش طاووس ، توصیف زیبایی پرندگان ، طاووس در نهج البلاغه ، توصیف زیبای زیبایی های طاووس ، زیبایی خلقت طاووس

منشِ یادگیری:

سعی کنید دستِ خداوند را در همه جا ببینید و همه چیز را ابزاری برای یادگیری بدانید. این شاملِ تمام موقعیت های خوب و بد می شود. هنگامی که در حالتِ یادگیری باشیم، همیشه مسرور خواهیم بود زیرا این منش را خواهیم داشت که خداوند همراه ماست و به ما می آموزد که چگونه از هر نظر سالکانِ بهتری باشیم.

اثبات معاد جسمانی

یکی از پرسش های مطرح در خصوص معاد اینکه چگونه معاد عقلا قابل اثبات است؟
پاسخ:
وجود انسان دلیل بر معاد جسمانی است. شما در هر سنی که باشد؛ قبل از تولد، اثری ازشما نبوده است. چه کسی شما را خلق کرده است؟ آیا خودتان و یا پدر و مادرتان؟ همینطور سلسه وار به عقب برگشته و می پرسیم: والدین شما را چه کسی آفریده است؟ تا به جایی می رسیم که خالق انسان، موجودی مافوق انسان و تمام موجودات دیگر باشد؛ که همان خداست. خدایی که از هیچ، بشر را خلق کرد؛ بعد از مرگ، آثاری همچون استخوان او مانده است. لذا خلقت مجدد آن راحت تر است. گرچه برای خداوند، خلقت اول و دوم یکسان است.
قرآن از لسان مشرکین بیان می کند: «وَ قالُوا أَ إِذا کنَّا عِظاماً وَ رُفاتاً أَ إِنَّا لَمَبْعُوثُونَ خَلْقاً جَدِیداً؛ و گفتند: آیا آن گاه که ما استخوان های پوسیده و پراکنده شویم، آیا براستی ما با آفرینشی تازه، برانگیخته می شویم؟»[1]
«فَسَیقُولُونَ مَنْ یعیدُنا قُلِ الَّذی فَطَرَکمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ؛ خواهند گفت چه کس ما را عودت می دهد؟ ای پیامبر، بگو آن که در نوبت اول آفریده است»[2]
در سوره یس می فرماید: «وَ ضَرَبَ لَنا مَثَلاً وَ نَسِی خَلْقَهُ قالَ مَنْ یحْی الْعِظامَ وَ هِی رَمِیمٌ قُلْ یحْییهَا الَّذِی أَنْشَأَها أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ هُوَ بِکلِّ خَلْقٍ عَلِیمٌ؛ آیا انسان ندید(و نیاندیشید) که ما او را از نطفه ای(بی مقدار) آفریدیم؟ پس اینک ستیزه جویی آشکار شده است.
و برای ما مثلی آورد و آفرینش خود را فراموش کرد گفت: چه کسی این استخوان ها را در حالی که پوسیده است زنده خواهد کرد؟(به او) بگو: همان کسی که بار اول آن را آفرید(بار دیگر) آن را زنده خواهد کرد و او بر هر آفریده ای آگاه است» یکی از مشرکان، قطعه استخوان پوسیده ای را در برابر پیامبر اکرم صلی اللَّه علیه و آله خرد کرد و بر زمین ریخت و گفت: چه کسی این استخوان های پوسیده را زنده می کند؟ این آیات در پاسخ این شبهه و سؤال نازل شد.
در سوره قیامت می فرماید: «أَ یحْسَبُ الْإِنْسانُ أَلَّنْ نَجْمَعَ عِظامَهُ بَلی قادِرینَ عَلی أَنْ نُسَوِّی بَنانَه؛ آیا انسان می پندارد که استخوان های او را جمع نخواهیم کرد، آری قادریم که حتی خطوط سر انگشتان او را موزون و مرتب کنیم». این آیه صراحت در معاد جسمانی دارد.
ضمن این که بشر شاهد مرگ و حیات طبیعت است. در فصل پاییز، تمام شاخ و برگ درختان ریخته و بی ثمر می شوند و در بهار دوباره جان می گیرند. «وَ هُوَ الَّذی یرْسِلُ الرِّیاحَ بُشْراً بَینَ یدَی رَحْمَتِهِ حَتَّی إِذا أَقَلَّتْ سَحاباً ثِقالاً سُقْناهُ لِبَلَدٍ مَیتٍ فَأَنْزَلْنا بِهِ الْماءَ فَأَخْرَجْنا بِهِ مِنْ کلِّ الثَّمَراتِ کذلِک نُخْرِجُ الْمَوْتی لَعَلَّکمْ تَذَکرُونَ؛ و اوست که بادها را پیشاپیشِ[بارانِ] رحمتش به عنوان مژده دهنده می فرستد تا هنگامی که ابرهای سنگین بار را بردارند؛ آن را به سوی سرزمینی مرده می رانیم. پس به وسیله آن باران نازل می کنیم و به وسیله باران از هر نوع میوه[از زمین] بیرون می آوریم[و] مردگان را نیز[در روز قیامت] این گونه[از لابلای گورها] بیرون می آوریم،[باد، ابر، باران، زمین، روییدن گیاهان و انواع میوه ها را مثل زدیم] تا متذکر[اراده و قدرت بی نهایت خدا] شوید»[3]
خداوند متعال نمونه هایی از زنده شدن مردگان و معاد جسمانی را در قرآن مجید در سوره بقره یادآوری فرموده است که متذکر دو نمونه آن می شویم:
1- «أَوْ کالَّذِی مَرَّ عَلی قَرْیةٍ وَ هِی خاوِیةٌ عَلی عُرُوشِها قالَ أَنَّی یحْیی هذِهِ اللَّهُ بَعْدَ مَوْتِها فَأَماتَهُ اللَّهُ مِائَةَ عامٍ ثُمَّ بَعَثَهُ قالَ کمْ لَبِثْتَ قالَ لَبِثْتُ یوْماً أَوْ بَعْضَ یوْمٍ قالَ بَلْ لَبِثْتَ مِائَةَ عامٍ فَانْظُرْ إِلی طَعامِک وَ شَرابِک لَمْ یتَسَنَّهْ وَ انْظُرْ إِلی حِمارِک وَ لِنَجْعَلَک آیةً لِلنَّاسِ وَ انْظُرْ إِلَی الْعِظامِ کیفَ نُنْشِزُها ثُمَّ نَکسُوها لَحْماً فَلَمَّا تَبَینَ لَهُ قالَ أَعْلَمُ أَنَّ اللَّهَ عَلی کلِّ شَی ءٍ قَدِیرٌ؛ یا همانند کسی(عُزَیر) که از کنار یک آبادی عبور کرد؛ در حالی که دیوارهای آن بر روی سقف هایش فرو ریخته بود(و مردم آن مرده و استخوان هایشان در هر سو پراکنده بود، او با خود) گفت: خداوند چگونه این ها را پس از مرگ زنده می کند؟ پس خداوند او را یک صد سال میراند و سپس زنده کرد(و به او) گفت: چقدر درنگ کردی؟ گفت یک روز، یا قسمتی از یک روز را درنگ کرده ام! فرمود:(نه) بلکه یکصد سال درنگ کرده ای. به غذا و نوشیدنی خود(که همراه داشتی) نگاه کن (که با گذشت سال ها) تغییر نیافته است. و به الاغ خود نگاه کن(که چگونه متلاشی شده است؟ این ماجرا برای آن است که هم به تو پاسخ گوییم) و(هم) تو را نشانه(رستاخیز) و حجتی برای مردم قرار می دهیم.(اکنون) به استخوان های(مَرکب خود) بنگر که چگونه آن ها را بهم پیوند می دهیم و بر آن گوشت می پوشانیم. پس هنگامی که(این حقایق برای آن مرد خدا) آشکار شد، گفت:(اکنون با تمام وجود) می دانم که خداوند بر هر کاری قادر و تواناست» (بقره، 259)[4]
2- «وَ إِذْ قالَ إِبْراهِیمُ رَبِّ أَرِنِی کیفَ تُحْی الْمَوْتی قالَ أَ وَ لَمْ تُؤْمِنْ قالَ بَلی وَ لکنْ لِیطْمَئِنَّ قَلْبِی قالَ فَخُذْ أَرْبَعَةً مِنَ الطَّیرِ فَصُرْهُنَّ إِلَیک ثُمَّ اجْعَلْ عَلی کلِّ جَبَلٍ مِنْهُنَّ جُزْءاً ثُمَّ ادْعُهُنَّ یأْتِینَک سَعْیاً وَ اعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ حَکیمٌ؛ و(بیاد آور) هنگامی که ابراهیم گفت: پروردگارا به من نشان بده که چگونه مردگان را زنده می کنی؟ فرمود: مگر ایمان نیاورده ای؟ عرض کرد: چرا، ولی برای آنکه قلبم آرامش یابد.(خداوند) فرمود: چهار پرنده(طاووس، خروس، کبوتر و کلاغ)[5] را برگیر و آن ها را نزد خود جمع و قطعه قطعه کن(و درهم بیامیز) سپس بر هر کوهی [6] قسمتی از آن ها را قرار ده، آن گاه پرندگان را بخوان، به سرعت به سوی تو بیایند و بدان که خداوند توانای حکیم است»[7]
نکته ها:
تنها از یگانه ابر مرد تاریخ پس از رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله، یعنی علی علیه السلام نقل شده است که فرمود: «لو کشف الغطاء ما ازددت یقینا؛ اگر پرده ها کنار روند؛ بر یقین من افزوده نمی شود»[8]
ولی سایر مردمان همه دوست دارند که شنیده ها و حتّی باورهای خود را به صورت عینی مشاهده نمایند. چنان که همه می دانند؛ قند را از چغندر می گیرند. ولی دوست دارند؛ چگونگی آن را مشاهده کنند.
در تفاسیر آمده است: «حضرت ابراهیم از کنار دریایی می گذشت، مرداری را دید که در کنار دریا افتاده و قسمتی از آن در آب و قسمتی دیگر در خشکی است و پرندگان و حیوانات دریایی، صحرایی و هوایی از هر سو آن را طعمه ی خود قرار داده اند. حضرت با خود گفت: اگر این اتّفاق برای انسان رخ دهد و ذرّاتِ بدن انسان در بین جانداران دیگر پخش شود؛ در قیامت آن ها چگونه یک جا جمع و زنده می شوند. لذا از خداوند درخواست کرد که نحوه ی زنده شدن مردگان را مشاهده کند. خداوند نیز با این نمایش، ابراهیم را به نور یقین و اطمینان رهسپار نمود» [9]
آیات زیادی در خصوص معاد جسمانی در قرآن کریم وجود دارد که در این زمینه صراحت دارد و قابل تأویل نیست. شما می توانید با مراجعه به آن با موارد بیشتری آشنا شوید.
پی نوشت ها:
[1] اسراء، 49.
[2] اسراء، 51.
[3] اعراف، 57.
[4] تفسیر نور، ج‏1، ص 419.
[5] تفسیر نور الثقلین، ج 1، ص 280.
[6]در حدیث می‏خوانیم که اجزای مخلوط شده را بر سر ده کوه قرار داد. کافی، ج 8، ص 305.
[7] بقره، 260.
[8] غرر الحکم و تفسیر روح البیان، ج 1، ص 416.
[9] تفسیر نور، ج‏1، ص 421.

نمازو عبادت

بسم الله الرحمن الرحیم

عشق و علاقه حضرت رسول ( صلی الله علیه و آله) به نماز و عبادت 

حضرت محمد صلی الله علیه و آله عشق و علاقه بسیار زیادی به نماز داشت.‌ هرگاه اندوهگین می‏شد، به نماز برمی‏خاست.‌ آن حضرت ساعت‏های طولانی شب‏زنده‏داری می‏کرد و به نماز و مناجات می‏پرداخت؛ ازاین‏رو، به رسول گرامی خطاب شد:

یا أَیُّهَا الْمُزَّمِّلُ، قُمِ اللَّیْلَ إِلاّ قَلیلاً، نِصْفَهُ أَوِ انْقُصْ مِنْهُ قَلیلاً، أَوْ زِدْ عَلَیْهِ وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتیلاً.‌ (‌مزمل 1‌ ـ 4‌)

ای گلیم به خود پیچیده!‌ شب را برخیز مگر اندکی.‌ نیمی از شب یا کمی کمتر یا مقداری بیشتر از آن را به عبادت پروردگارت قیام کن و قرآن را شمرده شمرده بخوان.

نماز و دعا و ناله سحر بهترین شاهد برای اخلاص و صفای قلب و صدق ایمان است.‌ پیامبر خدا هرگاه به نماز می‏ایستاد، از خوف خداوند، رنگ چهره مبارکش دگرگون می‏شد.(1) شیفتگی وی به عبادت و نماز به‏گونه‏ای بود که هنگام نماز تنها به خداوند توجه می‏کرد و از هر چیزی غافل می‏شد.‌ یکی از همسران رسول اللّه‏ صلی الله علیه و آله می‏گوید:‌ «‌رسول خدا صلی الله علیه و آله هنگامی که سرگرم گفت‏وگو بود، چون وقت نماز می‏رسید، چنان حالش دگرگون می‏شد که گویا نه او ما را می‏شناخت و نه ما او را»‌.(2)

شوق عبادت و نماز از سیمای آن جناب ظاهر بود.‌ همواره چشم به راه رسیدن وقت نماز و بانگ اذان بود و بخشی از وقت خود را در خانه به عبادت اختصاص می‏داد.(3) شهید ثانی در این‏باره نقل می‏کند:

پیامبر برای وقت نماز انتظار می‏کشید و شوقش به عبادت افزون می‏شد و چشم به راه رسیدن وقت نماز بود.‌ نماز و عبادت را بسیار دوست می‏داشت و می‏فرمود:‌ «‌جُعِلَ قُرَّةُ عَینِی فِی الصَّلاةِ وَ الصَّومِ؛ روشنایی چشم من در نماز و روزه قرار داده شده است»‌.(4)

پیامبر گرامی اسلام، نماز را محبوب خداوند می‏دانست.‌ روزی در پاسخ به ابن مسعود که از محبوب‏ترین کارها نزد خداوند متعال پرسیده بود، فرمود:‌ نمازِ به وقت.‌ وی می‏گوید:‌ عرض کردم پس از آن چه؟ حضرت فرمود:‌ «‌نیکی به پدر و مادر.‌»(5) ایشان چهره دین‏داری را در نماز می‏جست و می‏فرمود:‌ «‌لِکُلِّ شَیْ‏ءٍ وَجْهٌ وَ وَجهُ دِینِکُمُ الصَّلاةُ؛ هر چیزی چهره‏ای دارد و چهره دین شما نماز است.‌»(6) ایشان در وصیت خود به ابوذر، تشبیه بسیار زیبایی درباره نماز دارد:

مادُمْتَ فِی الصَّلاةِ فَإِنَّکَ تَقْرَعُ بابَ الْمَلِکِ الجَبّارِ وَ مَنْ یُکثِرْ قَرْعَ بابِ المَلِکِ یُفْتَحْ لَهُ.(7)

تا زمانی که در حال نماز هستی، درِ خانه پادشاهی مقتدر را می‏کوبی و هر که در خانه پادشاه را بسیار بکوبد، (‌سرانجام)‌ آن در به رویش باز می‏شود.

باید دانست رسول اللّه‏ صلی الله علیه و آله ، نمازی را ارزشمند می‏داند که با شرایط زیر همراه باشد:

1.لایَقْبَلُ اللّه‏ُ صَلاةَ عَبْدٍ لایَحضُرُ قَلبُهُ مَعَ بَدَنِهِ.(8)

خداوند، نماز بنده‏ای را که را دلش با بدنش همراه نباشد، نمی‏پذیرد.

2. مَنْ لَمْ‏تَنْهَهُ صَلاتُهُ عَنِ الفَحشاءِ وَ المُنْکَرِ لَمْ‏یَزدَدْ مِن اللّه‏ِ إِلاّ بُعْدا.(9)

هر که نمازش، او را از کار زشت و ناپسند باز ندارد، جز بر دوری او از خدا افزوده نشود.

3.لا صَلاةَ لِمَنْ لایَتَخَشَّعُ فِی صَلاتِهِ.(10)

کسی که در نمازش خشوع ندارد، نمازش، نماز نیست.

4.مَنِ اغْتابَ مُسلِما أَو مُسْلِمَةً لَمْ‏یَقْبَلِ اللّه‏ُ تَعالی صَلاتَهُ وَ لا صِیامَهُ أَرْبَعینَ یَوما وَ لَیْلَةً إِلاّ أَن یَغفِرَ لَهُ صاحِبُهُ.(11)

هر که از مرد یا زن مسلمانی غیبت کند، خداوند تعالی تا چهل شبانه‏روز، نه نمازش را می‏پذیرد و نه روزه‏اش را، مگر اینکه غیبت شونده او را ببخشد.

5.رَکعَتانِ خَفیفانِ فیِ التَّفَکُّرِ خَیرٌ مِن قِیامِ لَیْلَةٍ.(12)

دو رکعت نماز ساده و سبک، ولی همراه با تفکر، بهتر است از شبی را تا به صبح نماز گزاردن.

پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله به ابوذر غفاری می‏فرمود:

ای ابوذر!‌ خداوند، نماز را محبوب من ساخته است هم‏چنان‏که غذا را محبوب گرسنه و آب را محبوب شخص تشنه.‌ گرسنه هرگاه غذا بخورد، سیر می‏شود و تشنه با نوشیدن آب سیراب می‏گردد، ولی من از نماز سیر نمی‏شوم.(13)

12. ترجمه و تفسیر سوره آل عمران - مدنی و 200 آیه است.

آیه‌ 175 - 172:

الَّذِینَ اسْتَجَابُوا لِلَّهِ وَالرَّسُولِ مِن بَعْدِ مَا أَصَابَهُمُ الْقَرْحُ ۚ لِلَّذِینَ أَحْسَنُوا مِنْهُمْ وَاتَّقَوْا أَجْرٌ عَظِیمٌ «کسانی که پس از زخمها و جراحت‌هایی که به آنان رسیده بود دستور خدا و پیامبر را اجابت کردند، برای کسانی از آنان که نیکی کردند و تقوا پیشه نمودند، پاداش بزرگی است».

الَّذِینَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا لَکُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِیمَانًا وَقَالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَکِیلُ «کسانی که مردم به آنان گفتند: مردم بر ضد شما جمع شده‌اند، پس، از آنها بترسید، ولی (این امر) ایمانشان را افزود و گفتند: خدا ما را کافی است و او بهترین سرپرست است».

فَانقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِّنَ اللَّهِ وَفَضْلٍ لَّمْ یَمْسَسْهُمْ سُوءٌ وَاتَّبَعُوا رِضْوَانَ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ ذُو فَضْلٍ عَظِیمٍ «پس آنها با نعمت و بخششی از جانب خدا بازگشتند، و هیچ آسیبی به آنان نرسید، و خشنودی خداوند را به دست آوردند، و خداوند دارای فضلی بزرگ است».

إِنَّمَا ذَٰلِکُمُ الشَّیْطَانُ یُخَوِّفُ أَوْلِیَاءَهُ فَلَا تَخَافُوهُمْ وَخَافُونِ إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ «آن شیطان است که دوستانش را می‌ترساند، پس، از آنها نترسید و از من بترسید اگر مؤمن هستید».