این چنین بود که سفر و هجرت از دیرباز در قاموس انسانها مکانی والا برای خود باز کرد و آرزوی انسان هایی شد که به جای ماندن، رفتن و به جای بودن ، شدن را بر گزیدند.
کوچ حتی آن گاه که تنها در جستجوی زیستگاهی بهتر در معنای عام کلمه باشد به نوع خود واجد ارزش است چرا که نشان از تلاش و اراده انسان دارد.
اما این هجرت اگر انسان را از بودن به شدن برساند معنا و ارزشی والا می یابد.
شعر و ادب پارسی بعنوان محملی برای بیان احساسات و نظرات هنرمندان ،سرشار از اشعاری است که نشان از شیفتگی شاعران ادوار مختلف از سعدی گرفته تا فروغ به سفر و هجرت دارد. هجرت به معنای عام کلمه ، در صورت عرفانی، آن یا به معنای پویشی برای تحول .
این گونه است که سعدی می گوید : ' بسیار سفر باید تا پخته شود خامی/ صوفی نشود صافی تا در نکشد جامی/ سعدی به لب دریا دردانه کجا یابی/ در کام نهنگان رو گر میطلبی کامی.
' و از سهراب می خوانیم که : 'بوی هجرت می آید/بالش من پر آواز پر چلچله هاست'
و فروغ که می نویسد: سفر حجمی در خط زمان / و به حجمی خط خشک زمان را آبستن کردن / و در ادامه نتیجه می گیرد که 'هیچ صیادی در جوی حقیری که به گودالی میریزد، مرواریدی صید نخواهد کرد '.
*مهاجرت یک موضوع جهانی
بر اساس تعریفهای نوین ارائه شده مهاجرت حرکت و کوچ افراد از یک ملیت- کشور به کشور دیگر، که در آنجا شهروند نیستند، محسوب می شود.
بر طبق آمار تخمینی سازمان ملل متحد در سال 2005 ، حدود 190 میلیون مهاجر بین المللی وجود داشته است، که سه درصد کل جمعیت دنیا را شامل می شود.
اما این تنها شامل افرادی است که مهاجرت کرده اند چرا که بر اساس نظرسنجی مؤسسه گالوپ در سالهای 2007 تا 2009 حدود 700 میلیون نفر در سراسر جهان خواستار مهاجرت به کشوری دیگر هستند.
* علل مهاجرت
مهاجرت علل و عوامل گوناگونی از قبیل مسائل اقتصادی ( فقر و بیکاری )، اجتماعی ( جنگ ، فقدان
امنیت ) و مسائل سیاسی دارد .
به عبارتی فرد مهاجر در جستجوی سکونتگاه ، شغل، آموزش، بهداشت، امنیت ، آزادی های فردی و اجتماعی و در کل آینده ای بهتر کوچ را انتخاب می کند .
البته نه تنها کشورهای هدف مهاجرت به دلایل اقتصادی ، اجتماعی و غیره محدودیتها و موانعی بر سر راه مهاجران می گذارند بلکه بسیاری از کشورها از مهاجرت اتباع خود نیز جلوگیری می کنند .
* آثار مهاجرت
مهاجران گاه به سرزمین موعود می رسند ولی آن را با آرمانهای خود متفاوت می بینند اما حتی اگر موفق به رسیدن به مقصد مورد نظر خود شوند و آن را با ایده آل ها و انتظارات خود نیز مطابق بیابند با مسائل گوناگون و چالشهای بسیار روبرو خواهد شد.
حاشیه نشینی ، از خود بیگانگی و هراس، گم گشتی ،استثمار مهاجران در اشکال مختلف ، مهاجر ستیزی ، تبعیض بین مهاجر و بومی ، فرار مغزها ، دوری از خانواده و غم وطن ، گسیختگی نسلها و طلاق از جمله این مسائل است.
هستند کسانی که کوچ می کنند ولی چون لاکپشت همه جا خانه های خود را بردوش می کشند و تغییر مثبتی نمی پذیرند .
و در عین حال انسانهایی را می بینیم که گرچه به ظاهر ساکنند اما همچون مولانا که می فرماید: ' کی شود این روان من ساکن آنچنان ساکن روان که منم' پویا و روانند.
آنها در کنار سیری در تاریخ کشورشان برای شناخت خود و داشته هایشان همچون پرنده ای که پر می کشد و برای آشیانه اش از نقاط گوناگون مصالح جمع می کند ، همواره افقهای جدید را در جستجوی علوم و
دستاوردهای نو و سودمند رصد می کنند و هشیارانه مصالح نوینی را برای تغییر و تحول و ساختن جامعه ای بهتر در هرکجا هستند برمی گزیند .
این افراد به لطف دانش بشری ، وسایل ارتباط جمعی و رسانه های اجتماعی بی آن که از دیار خود کوچ کنند
همواره در جهان سفر می کنند و تحفه های ارزشمند برای مردم خود به ارمغان می آورند.
و همچنین هستند بزرگانی چون پرفسور مجید سمیعی برترین جراح مغز جهان که نه تنها با مهاجرتش بر دانش و توانمندی اش بلکه بر افتخارات ایران و ایرانیان افزود. دانشی که اکنون نه فقط مردم دیار خودش گیلان و کشورش ایران که جهان از آن بهره می برند .
پرفسور فضل الله رضا استاد بزرگ ریاضیات، از پایه گذاران نظریه اطلاعات و مخابرات در جهان ، مشاور و همکار فعال مؤسسات علمی و ادبی متعدد در دنیا . استاد ریاضیات دانشگاههای معتبر امریکا، کانادا، سوئیس و همچنین استاد افتخاری دانشگاه تربیت مدرس ایران. یا بزرگان دیگری در رشته ها و زمینه های مختلف
که سودشان به همه بشریت می رسد.
پس کوچ در ذات خود واجد جنبه های گوناگون مثبت و منفی است . می شود به سان مرغانی که در پی سیمرغ سفر کردند در انتها خود را سیمرغ یافت و یا به سان کلاغی ، در پی کبک شدن راه رفتن خود را نیز فراموش کرد .