غذا درمانی

چهارشنبه ۱۶ آبان ۱۳۸۶ ماهنامه طمطراق بازدید: ۱,۸۰۲

---

تغذیه و سلامتی تغذیه سلامتی کد L13981

بعضی از ویتامین‌ها و مواد معدنی و املاح و خوراکی‌ها قادرند به خوبی با استرس مبارزه کرد و آن را از بین ببرند و یا به سخن دیگر برای از بین بردن استرس‌ها می‌توان به جای داروهای مختلف …

بعضی از ویتامین‌ها و مواد معدنی و املاح و خوراکی‌ها قادرند به خوبی با استرس مبارزه کرد و آن را از بین ببرند و یا به سخن دیگر برای از بین بردن استرس‌ها می‌توان به جای داروهای مختلف که بعضی از آنها اثرات نامساعدی نیز روی اعصاب و بدن دارند این عارضه آزار دهنده و رنج‌آور با خوردن غذاهای خوب و مخصوص جبران و درمان نمود.

برای مبارزه با استرس و جلوگیری از آن در مواردی که استرس خیلی پیشرفته و شدید است باید از غذاهائی استفاده کرد که در آنها: ویتامین B۶، و ویتامین B۱۲، ویتامین B۱ تیامین، نیاسین B۳، اسید فولیک و اسید پنتوتنیک وجود داشته باشد. این ویتامین‌ها یکی از بهترین مواد ضد استرس به شمار می‌روند.

تجربیات بسیار نشان داده است که اسید پنتوتنیک یا ویتامین B۵ می‌تواند در مواردی که استرس ایجاد می‌شود به سرعت با تغییر و تبدیلاتی که در اعمال فیزیولوژیک بدن صورت می‌گیرد آنرا از حالت عدم تعادل روحی و فکری به حالت تعادل پایدار درآورد و بر استرس غلبه کند. آنهائی که به استرس دچارند باید غذای خود را طوری انتخاب کنند که مقادیر زیادی خوردنی‌های حاوی ویتامین‌های گروه B وارد بدنشان شود. ما سابقاً راجع به این نوع غذاها با شما سخن گفته‌ایم و حالا نیز یکبار دیگر برای یادآوری شما نامی از این غذاها می‌بریم:

گوشت (مخصوصاً جگر سیاه) نخود، لوبیا، دانه غلات، نان، تخم‌مرغ، شیر، ماست، پنیر، سبزیجات، اسفناج، کلم، ماهی، مرغ، سیب‌زمینی، سیب‌زمینی شیرین، گردو، فندق، پسته، موز، مخمر آبجو، کاهو، کلم ریز، گل کلم، هویج، چغندر، شلغم، کرفس و انواع و اقسام میوه‌های تازه مخصوصاً انگور و سیب.

ویتامین C

وقتی شما دچار استرس هستید بدنتان به ویتامین C زیادی احتیاج دارد. غذاهائی که دارای ویتامین C فراوان هستند عبارتند از: پرتقال، لیمو ترس، گریپ فروت، کلم ریز، فلفل سبز، خربزه، کیوی، توت فرنگی، فلفل قرمز، گوجه فرنگی، گل کلم، کلم، اسفنجا، شلغم، چغندر، آلبالو. مقدار لازم این ویتامین برای بدن در مرد و زن یکسان بوده و در حدود ۶۰ میلی‌گرم است. نصف فنجان فلفل سبز ۶۴ میلی‌گرم ویتامین C دارد و یک لیوان آب پرتقال دارای ۱۲۴ میلی‌گرم ویتامین C است. البته این ویتامین از ویتامین‌هائی است که اگر بیش از اندازه مصرف شود از راه کلیه دفع می‌گردد.

خطرات صداها در رفتار انسان

یکی از خطراتی که انسان‌های قرن ما را تهدید می‌کند خطر صداهای شدید با نوسانهای متوسط و یا صداهای انفجاری مثل صدائی که از لوله اگزوز اتومبیل‌ها به هنگام وارد شدن مقداری بنزین خام در اگزوز و یا صدای موتورسیکلت‌های انفجاری است. این خطر که آن را sound pollution یعنی آلودگی صدا می‌نامند خطرش از آلودگی هوا کمتر نیست. با تحقیقاتی که سازمان بهداشت جهانی و مرکز تحقیقات بین‌المللی بیماری‌های قلبی در آمریکا انجام داده هر ساله میلیونها نفر از انسان‌ها در سراسر جهان در اثر صداهای ناهنجار و بسیار شدید به مدت طولانی و یا صداهای انفجاری به مدت کوتاه به سکته قلبی دچار می‌شوند. ثابت شده است که وقتی فردی در مکانی زندگی می‌کند و یا مشغول به کار است که مقادیر زیادی صداهای ناهنجار در آنجا وجود دارد بدن چنین فردی به سرعت و زیاد، منیزیم مصرف می‌کند و دیده شده که بسیاری از همین افراد بعداً به استرس‌های شدید دچار شده‌اند.

دانشمندان در این مورد تحقیقات جالبی انجام داده‌اند. تعدادی کارگر را یک روز در محلی مشغول کار کرده‌اند که سر و صدائی نبوده و محیط کاملاً آرام بوده است و روز بعد آنها در محلی پر سر و صدا سر کار گذاشته‌اند وقتی خون این کارگردان را در دو روز پیاپی آزمایش کرده‌اند متوجه شدند که منیزیم خون کارگران در آن روز که در محیط پر سر و صدا کار کرده‌اند خیلی کاسته شده و روزی که در محیط آرام به کار پرداخته‌اند منیزیم خونشان بالا رفته و وقتی به همین کارگران که در محیط پر سر و صدا کار می‌کرده‌اند مقداری غذاهای منیزیم‌دار مثل سبزیجات، موز، غلات، حبوبات، گردو، فندق، سویا، بادام زمینی خورانده شده، بدن آنها در برابر استرس و انواع ناراحتی‌های مشابه آن مقاومت قابل ملاحظه‌ای پیدا کرده‌ است. با این تحقیق، دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که کمبود منیزیم در غذا می‌تواند منجر به استرس‌های بسیار شدید شود و تنها راه درمان این نوع بیماری به جای استفاده از انواع و اقسام داروهای ضد استرس خوردن غذاهای منیزیم‌دار است.

بچه‌هائی که دائم گریه می‌کنند و شبها خوابشان نمی‌برد و مادر مجبور است تا صبح آنها را راه ببرد به کمبود منیزیم در بدن دچار هستند. مادران این نوه بچه‌ها بایستی تا می‌توانند غذاهای منیزیم‌دار بخورند چون این منیزیم از راه شیر به طفل منتقل می‌شود. این را نیز نباید فراموش کرد که این مادران یعنی مادرانی که از شب تا صبح فرزندانشان را راه می‌برند و از این طریق می‌خواهند بی‌خوابی و بی‌تابی او را جبران کنند خودشان به کمبود منیزیم و بعد به استرس دچار می‌شوند. غذاهای بسیاری دارای منیزیم هستند که مهترین آنها عبارتند از: غلات، موز، گردو، فندق، سبزی‌های تازه، بادام زمینی و حبوبات.

پروتئین‌ها

پروتئین‌ها از اسیدهای آمینه ساخته شده‌اند. اسید آمینه کوچکترین ترکیب یک پروتئین است. وقتی تعدادی از این اسید‌های آمینه دور هم جمع شده و با هم یک جا مخلوط یا ترکیب شوند گوشت یا پروتئین بوجود می‌آید.

هرچه تعداد اسیدهای آمینه‌ای که یک گوشت یعنی پروتئینی را تشکیل می‌دهند کمتر باشد هضم و جذب آن خیلی زودتر و آسان‌تر انجام می‌گیرد.

وقتی پروتئینی وارد بدن ما می‌شود بدن این پروتئین را می‌شکند یعنی هضم می‌کند و دو مرتبه آن را به اسیدهای آمینه که در ساخت و ترمیم انساج بدن ما نقش دارد تبدیل می‌کند و از این طریق بدن ما ضایعات روزمره خود را که از طریق کارهای فکر و بدنی به آن وارد شده است جبران می‌نماید.

در میان اسیدهای آمینه‌ائی که وارد بدن می‌شود دو اسید آمینه بیشتر به مغز و کارهای آن ارتباط دارند و این دو عبارتند از:

تیروزین

تریپتوفان.

تیروزین کارش بالا بردن سطح آگاهی مغز است. سلول‌های مغز را به فعالیت بیشتر وادار می‌کند و نیز همین اسید آمینه در کنترل مغز و روی بسیاری از اعمال بدن دخالت دارد. البته چون مغز کارش فرماندهی می‌باشد واضح است که وقتی ماده‌ای فعالیت و کارائی آن را بیفزاید و دامنه فرماندهی او را زیاد کند خود به خود کار کنترل که باز به مغز مربوط است نیز دقیق‌تر انجام می‌شود.

تریپتوفان اسید آمینه‌ای است که بدن آن را از ماده‌ای به نام سروتونین می‌سازد. سروتونین باعث آرام کردن فعالیت‌های مغز، ایجاد آرامش و راحتی خیال، کم کردن واکنش انسان نسبت به حوادث غیر مترقبه، سستی، شلی و خواب آلودگی می‌شود. در مغز این دو اسید آمینه با هم مشترکاً کار می‌کنند. اصولاً تمام اعمال حیاتی بدن به همین شکل انجام می‌شود بعضی از هورمون‌ها یا ویتامین‌ها و یا مواد شیمیائی کار آنها را زیاد و فعالیت آنها را افزایش می‌دهند و بعضی دیگر از شدت فعالیت و کارائی آنها می‌کاهنند. منتهی چون این دو سیستم هر دو با هم کار می‌کنند بدن به حالت تعادل خود ادامه می‌دهد. مثلاً وقتی ما در خیابان راه می‌رویم و لاستیک یک اتوموبیل در نزیک ما می‌ترکد یک مرتبه در اثر این صدای بسیار شدید و ناگهانی و ناهنجار بلافاصله مقادیر زیادی آدرنالین از غده فوق کلیوی ترشح شده و فشار خون ما را بالا می‌برد. آدرنالین یک افزایش‌دهنده شدید فشار خون است. این بی‌تعادل شدن فشار خون اگر همین طور ادامه یابد در بدن مشکلات فراوانی ایجاد می‌کند ولی بدن بلافاصله به این تغییر ناگهانی پاسخ مثبت می‌دهد و با ترشح مقادیر زیادی استیل کولین دو مرتبه سطح فشار خون را به حالت طبیعی بر می‌گرداند. اصولاً کند شدن و تند شدن‌های اعمال حیاتی بدن همیشه با دو عامل که مخالف یکدیگر هستند ولی با هم مشترکاً کار می‌کنند انجام می‌شود و کار تیروزین و تریپتوفان نیز از این قانون مستثنی نیست. البته اگر ما بخواهیم که مغزمان فعالیتش، کارش، توان فکری‌اش بیشتر شود بهتر است که اول غذاهائی که دارای تیروزین فراوان است بخوریم، تا این ماده زودتر به مغز ما رسیده و کار اساسی و فیزیولوژیک خود را انجام دهد.

تیروزین به مقدار بسیار زیاد در: ماهی سفید، ماهی کفال، اردک ماهی، ماهی کیلکا، ماهی قزل‌ آلا و ماهی سیاه رودخانه وجود دارد به همین نحو این ماده در گوشت گوسفند، گوشت گوساله، گوشت مرغ و سایر طیور به میزان زیاد یافت می‌شود و بالاخره شیر، ماست، پنیر و دوغ نیز دارای مقادیر متنابهی تیروزین هستند.

بعضی از مردم عادت دارند که هر روز با صبحانه خود مقداری نان بخصوص نان‌های شیرین مثل شیرینی خشک یا تازه، کلوچه و یا کیک‌های قندی همراه با چای شیرین غلیظ بخورند و یا خیلی مواد دیگر که دارای قند فراوان است مثل انواع و اقسام مربا، مارمالاد و چیزهای مشابه آن و خیال می‌کنند که از این طریق مقادیری زیادی انرژی به بدن خود می‌رسانند. البته وارد شدن این همه مواد قندی به بدن باعث می‌شود که موقتاً قدرت و فعالیت بدن زیاد می‌شود ولی بعداً بدن برای خنثی کردن این قند اضافی مقادیر زیادی انسولین ترشح می‌کند که سرانجام منجر به کم شدن قند خون، حتی کمتر از مقدار طبیعی می‌گردد. با کم شدن قند خون از میزان آگاهی و فعالیت مغز کاسته خواهد شد و بعداً میزان انرژی کل بدن نیز کاهش می‌یابد و قندهای خورده شده سریعاً سوخته و از بین رفته و فقط مقداری خستگی برای بدن که ناشی از جذب و هضم قندهاست باقی می‌ماند.

ولی وقتی بدن انرژی خود را از مواد پروتئینی تأمین می‌کند ترتیب کار را طوری می‌دهد که هر مقدار انرژی که لازم دارد از همان پروتئین، برداشت نماید. یعنی مقداری از پروتئین را به همان میزانی که نیاز دارد تبدیل به قند کرده و آن را به آهستگی و به نرمی در مدت زمان طولانی با نهایت ظرافت و دقت سوزانده و انرژی مورد نیاز خود را از این طریق کسب می‌کند. بنابراین بهترین‌ راه برای استفاده از تیروزین موجود در پروتئین‌ها این است که همراه با صبحانه مقادیر زیادتری پروتئین بخورین. زیرا هنگام صبح، مغز بیش از هر زمان دیگری به انرژی برای فعال‌تر شدن نیاز دارد در حالیکه اگر خوب دقت کنید بیشتر صبحانه‌ها عبارت است از: چای شیرین، نان، مربا، عسل و کره، و خیلی کم دیده می‌شود که پروتئین در صبحانه افراد جای مناسبی داشته باشد. وقتی ما از خواب بیدار می‌شویم قند خون ما پائین می‌آید و برای بالا آوردن قند خون و رسانیدن آن به حد طبیعی بهتر است که از پروتئین استفاده شود. اگر هر کس سعی کند هر روز به هنگام صبحانه حداقل ۱۵ گرم پروتئین بخورد می‌تواند فعالیت بدنی و مغزی خود را برای طول روز حفظ کند. می‌توانید برا رسیدن به این اهداف از دو عدد تخم‌مرغ آب‌پز یا عسلی نیز استفاده کنید و یا یک کاسه غلات، عدسی و یا لوبیای پخته میل نمائید. یکی از بهترین صبحانه‌ها، صبحانه‌ای است که دارای پنیر کم ‌چربی، شیر کم چربی، ماست تخم‌مرغ، غلات پخته شده، حلیم گوسفند یا بوقلمون و حبوبات پخته شده باشد.

متأسفانه بسیاری از مردم اصلاً صبحانه نمی‌خورند و نمی‌دانند خواص یک صبحانه چیست و قبول ندارند که یک صبحانه خوب، مقوی و حساب شده می‌تواند آنها را برای تمام طول روز، فعال، شاداب، آگاه، روشن و آماده به کار نگاه دارد. آنها فقط یک فنجان چای یا قهوه می‌خورند و خیال می‌کنند که با این کار جلوی فرسایش و گرسنگی درونی بدن خود را گرفته‌اند.