مقایسه انواع روشهای مطالعه صحیح برای کنکور

مقایسه انواع روشهای مطالعه صحیح برای کنکور

قابل توجه دانش آموزان کنکوری بخش یامچی

---

در این مطلب سعی می کنیم تا به مقایسه انواع روشهای مطالعه صحیح برای دانش جویان و دانش آموزان عزیز بپردازیم . تا کسانی که به دنبال بهترین روش مطالعه می باشند . با شناخت نکات مثبت و نقاط ضعف هر روش مطالعه بهتر بتوانند شیوه و سبک مطالعه و خواندن را برگزینند:
روش مطالعه خواندن بدون نوشتن
در این روش فرد از زمانی که کتاب را باز می‌ کند، شروع می‌کند به خواندن متن و پشت سرهم بدون توقف‌ متن‌ها را می‌خواند تا زمانی که خسته شود یا زمان مطالعه به پایان برسد. اکثر افراد از این روش استفاده می‌کنند. ولی این بدترین روش برای مطالعه است. زیرا در این حالت تمرکز فرد در سطح پایین قرار دارد، مطالعه‌گر در حالت منفعل قرار می‌گیرد و احتمال خواب آلودگی زیاد است.
روش مطالعه گزینشی
برخی معتقدند از آنجا که شیوه نگارش کتابهای درسی، تحلیلی است، اطلاعات کلیدی در اوایل و اواخر فصل قرار دارد، بنابراین در مطالعه اینگونه کتابها باید نکات زیر رعایت شود.
ـ چند پاراگراف اول هر فصل را بخوانید.
ـ چند پاراگراف آخر را نیز بخوانید.
ـ اگر کتاب دارای پرسشهایی باشد آنها را مطالعه کنید.
ـ تیتر ها و عنوانهای فرعی را بخوانید.
ـ یکی دو خط از هر پاراگراف در اواسط متن را که به نظر مهم می آید، بخوانید.
ـ بخش نهایی کتاب یا خلاصه نتایج را هم بخوانید.
این روش نیز روش مناسبی برای مطالعه نیست. زیرا فرد نمی‌تواند بر کلیت مطالب تسلط پیدا کند.
روش مطالعه برجسته سازی (خط کشیدن زیر نکات مهم)
در این روش فرد همان‌طور که متن را می‌خواند، زیر نکات مهم خط می‌کشد یا با ماژیک فسفوری آن را رنگ می‌کند.
دو نوع برجسته سازی: کسانی که زیر نکات مهم را خط می‌کشند نیز دو حالت دارد.
1ـ اول مطالعه و فهم بعد خط: کسانی که اول مطلب را مطالعه می‌کنند و می‌فهمند بعد زیر نکات مهم را خط می‌کشند از روش مناسب‌تری استفاده می‌کنند. زیرا با مراجعه بعدی این نکات مهم تداعی‌گر سایر نکات می‌شود.
2ـ انحصار توجه به خط کشیدن: برخی افراد به جای اینکه مطلب را مطالعه کنند و بفهمند تمام توجه آنها به خط کشیدن و برجسته کردن منحصر می‌شود. وقتی یک فصل را تمام می‌کنند. می‌بینند که تنها چیزی که آنها به دست آورده‌اند خط خطی کردن کتاب است اما از فهم مطلب چیزی عایدشان نگشته است.
روش مطالعه حاشیه نویسی
در این روش فرد ابتدا متن را می‌خواند بعد خلاصه آن یا نکات مهم آن را در حاشیه کتاب یادداشت می‌کند. این روش نسبت به دو روش قبلی بهتر است ولی بازهم روشی کامل برای درک عمیق مطالب و خواندن کتب درسی نیست ولی می تواند برای یادگیری مطالبی که از اهمیتی چندان برخوردار نیستند مورد استفاده قرار گیرد.
روش مطالعه خلاصه نویسی
در این روش شما مطالب را می خوانید و آنچه را که درک کرده اید بصورت خلاصه بروی دفتری یادداشت می کنید که این روش برای مطالعه مناسب است و از روشهای قبلی بهتر می باشد چرا که در این روش ابتدا مطالب را درک کرده سپس آنها را یادداشت می کنید اما بازهم بهترین روش برای خواندن نیست.
مراحل این روش
الف: در اتاقی آرام بنشینید و کتاب را باز کنید، اولین صفحه فصل مورد نظر را بیاورید و چند برگه یادداشت تمیز و یک قلم هم در کنار دستتان بگذارید.
ب: عنوان فصل و عنوان بعد از آن را، اگر وجود داشته باشد، یادداشت کنید.
ج: اولین بند را بخوانید و سپس خواندن را متوقف کنید.
د: آنگاه به دقت به آنچه خوانده اند بیندیشید و در کلماتی هر چه کمتر و به زبان خودتان آن را خلاصه کنید، این خلاصه می تواند حتی چهار یا پنج کلمه باشد و به صورت جمله هم نباشد.
هـ: مواظب باشید زیاد ننویسید و خلاصه با خود بند برابر نشود و رونویس کامل از آن نباشد. فایده واقعی این روش زمانی آشکار می شود که بخواهید برای امتحان آماده شوید اگر فصل‌ها را خوب خلاصه کرده باشید، با مرور چند تا از این خلاصه ها خود را از خواندن کل کتاب معاف کرده اید.(1)
روش مطالعه کلید برداری
در این روش شما بعد از درک مطالب، بصورت کلیدی نکات مهم را یادداشت می کنید و در واقع کلمه کلیدی کوتاه ترین، راحت ترین ،بهترین و پر معنی‌ترین کلمه ای است که با دیدن آن، مفهوم جمله تداعی شده و به خاطر آورده می شود. کلید برداری روشی بسیار مناسب برای خواندن و نوشتن نکات مهم است.
در این روش، شخص نکته های مهمی را (نه کل مطالب را) که احیاناً نویسنده کتاب آنها را مشخص کرده است یا خود فرد مهم بودن آنها را تشخیص می دهد، روی برگه هایی یادداشت می کند و در زمان مناسب مثلاً هنگام امتحان از آنها استفاده می کند.
روش مطالعه خلاقیت و طرح شبکه‌ای مغز
در این روش شما مطالب را می‌خوانید بعد از درک حقیقی آنها نکات مهم را به زبان خودتان و بصورت کلیدی یادداشت می کنید و سپس کلمات کلیدی را بروی طرح شبکه ای مغز می نویسد ( در واقع نوشته های خود را به بهترین شکل ممکن سازماندهی می کنید و نکات اصلی و فرعی را مشخص می کنید) تا در دفعات بعد به جای دوباره خوانی کتاب ، فقط به طرح شبکه ای مراجعه کرده وبا دیدن کلمات کلیدی نوشته شده بروی طرح شبکه ای مغز ، آنها را خیلی سریع مرور کنید . این روش درصد موفقیت تحصیلی شما را تا حدود بسیار زیادی افزایش میدهد و درس خواندن را بسیار آسان می کند. و بازده مطالعه را افزایش میدهد.
روش مطالعه پس ختام

این روش مطالعه از شش مرحله با نامهای زیر تشکیل شده است.     
 پیش‌خوانی
اگر می‌خواهید مطالب کتابی را یاد بگیرید، نخست تمام آن کتاب را یک بار از رو بخوانید تا یک برداشت کلی از موضوع‌ها و قسمت‌های مهم آن کسب نمائید. این خواندن اجمالی یا پیش‌خوانی می‌تواند شما را در یک سازمان‌دهی به مطالب، مثلاً ایجاد نوعی ساخت سلسله مراتبی برای آنها، کمک نماید. مطالبی که لازم است در پیش‌خوانی فصل‌های یک کتاب مورد توجه قرار گیرند عبارتند از مقدمه یا توضیحات مقدماتی، هدف‌ها، تیترهای اصلی و فرعی، خلاصه، و جملات مقدماتی یا جملات موضوعی پاراگراف‌ها.  در رابطه با اثربخشی پیش‌خوانی گفته شده است همه اقدامات فوق به فعال شدن طرحواره‌های یادگیرنده کمک می‌کنند. بنابراین، یادگیرنده خواهد توانست متن فصل موردنظر را که بعد از پیش‌خوانی به‌طور کامل مطالعه می‌کند تفسیر نماید و به ‌یاد بسپارد .    
سؤال
برای هر قسمتی یا فصلی از یک کتاب که می‌خوانید در رابطه با هدفی که از مطالعه دارید سؤال‌هائی را طرح نمائید. یکی از راه‌های انجام این کار این است که عناوین را به سؤال تبدیل کنید. مثلاً در رابطه با فصل موجود می‌توان پرسید که روش پس‌ختام چیست؟ یا چگونه می‌توان فصلی از یک کتاب را پیش‌خوانی کرد؟ سؤال‌های خود را با کلمات چگونه، چه ‌کسی، چرا، چه ‌چیزی بسازید.    
خواندن
در این مرحله، مطلب یا موضوع را بخوانید، به هنگام مطالعه سعی کنید سؤال‌هائی را که مطرح کرده‌اید جواب دهید. توجه خود را به اندیشه‌های اصلی، جزئیات مؤید اندیشه‌های اصلی، سایر اطلاعاتی که به هدف‌های خواندن شما مربوط‌ هستند معطوف سازید. در صورت لزوم، سرعت خواندن خود را متناسب با سهولت و پیچیدگی متن تغییر دهید.    
تفکر
سعی کنید با تفکر دربارهٔ مطالبی که می‌خوانید آنها را بفهمید و به آنها معنی بدهید. برای این منظور می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:    
- آنچه را که می‌خوانید با مطالبی که از قبل یاد گرفته‌اید ربط دهید.    
- نکات فرعی را به مطالب اصلی پیوند دهید.    
- بکوشید تا تناقضات موجود را حل نمائید.    
- با استفاده از اطلاعاتی که می‌خوانید مسائل طرح شده را جواب دهید.     
مهم‌ترین اصل زیربنای تفکر در جریان مطالعه بسط معنائی است. یکی از راهبرهای مهم به ‌یادسپاری بسط و گسترش مطالب است. ما به ‌کمک بسط معنائی به‌ مطالبی که می‌خوانیم شاخ و برگ می‌دهیم و بدین وسیله آنها را معنی‌دار می‌سازیم و لذا بهتر به‌ خاطر می‌سپاریم.    
از حفظ گفتن
پس از خواندن هر قسمت، سعی کنید مطالب مهم آن را به ‌یاد آورید و برای خود بازگو کنید. ضمن این کار به سؤال‌هائی که طرح کرده‌اید پاسخ دهید. از حفظ گفتن به شما کمک می‌کند تا بر درک خود نظارت کنید و از این طریق به شما معلوم می‌گردد که چه قسمت‌هائی را خوب یاد نگرفته‌اید و باید آنها را از نو بخوانید.    
مرور کردن
وقتی که خواندن تمام کتاب یا کل مطلب را به‌پایان رساندید، آن را مرور یا بازبینی کنید. بهترین راه مرور کردن این است که بکوشید تا، بدون مراجعه به‌ متن، سؤال‌های مهم را جواب دهید. قسمت‌هائی را که نتوانستید به سؤال‌های آنها جواب دهید دوباره بخوانید. دوباره خواندن نوعی مرور کردن است. اما این کار برای همهٔ کتاب ضروری نیست، سعی در جواب دادن به سؤال‌های اساسی بهترین راه مرور کردن است. راهبردِ از حفظ گفتن را برای فصل‌های کتاب و راهبردِ مرور کردن را برای کل کتاب به‌کار بندید.
منفی : این روش در ابتدای امر کمی ظولانی و وقت گیر است. و دانش آموز از بکار بردن آن هراس دارد. اما پس از مدتی استفاده از آن این روش قدرت خود را نشان می دهد.

نکته مثبت: باعث می شود فرد با تمرکز فکر بخواند . به طور فعال به یادگیری بپردازد. و هنگام مطالعه کسل و خواب آلوده نشود.
منبع:مهکام

---

یک سوال از اولیای محترم مدارس بخش یامچی
فرزند شما از کدام شیوه مطالعه مذکور در مقاله بالا بهره می گیرد؟

آیا این روش مطالعه مفید است؟