غلامعباس توسلی*
مدتی است در محافل سیاسی صحبت از رفراندوم مطرح می‌شود آن هم رفراندوم در مورد تصمیمات اساسی کشور؛ در این رابطه لازم است به یک مسئله مهم توجه شود و آن اینکه بحث مراجعه به آرای عمومی و همه‌پرسی در چه جاهایی مطرح می‌شود؟ اگر موضوع مذاکرات هسته‌ای است در چه زمینه‌ای قرار است عنوان شود: آیا تعلیق تمامی فعالیتهای هسته‌ای در برابر رفع تحریم‌ها مطرح است؟ یا... بنابراین آنچه لازم است در گام نخست روشن شود «موضوع رفراندوم» است. به طور کلی مراجعه به نظر مردم و دخیل دانستن آنها در تصمیماتی که قرار است آینده کشور را رقم زند می‌تواند بسیار موثر و مفید قلمداد شود اما در این میان نکته‌ای اساسی وجود دارد و آن بحث روشنگری است. در حقیقت اگر قرار باشد رفراندومی برگزار شود ابتدا باید فضا آنچنان شفاف باشد تا مردم بتوانند تصمیم درست را اتخاذ کنند. بنابراین باید تمام نخبگان کشور وارد میدان شوند و مباحث را به شور و مشورت بگذارند و بهترین نتایج و بهترین تصمیمهای ممکن را پیدا کنند و از تریبون های مختلف آنها را با مردم در میان بگذارند. به معنای دیگر مردم باید در جریان شور و مشورت مسئولان قرار گیرند و از این رو شناخت لازم به آنها ارائه شود چرا که این مسئله امری مسلم است که همگان در همه چیز متخصص و صاحب نظر نیستند لذا لازم است بسترهای مناسب برای رجوع به آرای عمومی به منظور اتخاذ تصمیمی مناسب که منفعت جمع برای آن در نظر گرفته شود فراهم شود در غیر این صورت برگزاری رفراندوم تنها می‌تواند شرایطی ایجاد نماید تا مسئولان خود را از زیر بار مسئولیت تصمیمهای گرفته شده رها سازند. بر اساس آنچه مطرح شد باید ابراز داشت اگر شرایط و بسترهای لازم برای این امر فراهم شود و مضاف بر آن همه به ضرورت برگزاری همه‌پرسی ایمان داشته باشند که اگر موضوعی ابعاد زندگی مردم را تحت‌تاثیر قرار داد و اولین آثار سوء آن متوجه زندگی مردم خواهد بود باید به نظر مردم مراجعه شود، این امر می‌تواند مثبت ارزیابی شود ضمن آنکه این مسئله یکی از شاخصهای دموکراسی است و از این نظر نیز می‌تواند موجب تقویت مردمسالاری شود. بنابراین قرار گرفتن بر ریل مراجعه به آرا و نظرات مردم می‌تواند تبعات مثبتی برای جامعه به دنبال داشته باشد اما نباید فراموش کرد که این امر نیاز به ابزارهای مناسب خود دارد که مهمترین آنها احزاب، گروهها و انجمنها هستند چرا که این احزاب و گروهها هستند که می‌توانند شناخت و تصویر مناسبی برای اخذ تصمیم به مردم ارائه کنند.
*استاد دانشگاه
منبع: روزنامه ارمان