خاطرات سفر با موتور سیکلت از ارنستو چه گوارا

یک مرد با کلاه و سیگاری برلب و کوبا......اینها تمام تصویر ذهنی من از ارنست چه گوارا بود.راستش رو بخواید هیچ مطلبی در مورد این مرد نخونده بودم و خواندن سفرنامه اون به دور آمریکای جنوبی،بدجوری من را شیفته خودش کرد.انگار که خیلی وقته می شناسمش و اسطورم بوده. با اشتیاق و یک شبه سفرنامه اش رو خوندم و چه قدر دلم سوخت که زود تموم شد.فقط 74 صفحه.سفرنامه پر بود از عشق و محبتی که ارنستو نثار خانواده و مردم و دوست دخترش می کرد.

"ارنستو رافائل گوارا دلاسرنا (به اسپانیایی: Ernesto Rafael Guevara de la serna) (زادهٔ ۱۴ ژوئن ۱۹۲۸، روساریو، استان سانتا فه - درگذشته ۹ اکتبر ۱۹۶۷) که بیش‌تر به‌نام چه‌گوارا یا ال‌چه شناخته می‌شود، پزشک، چریک، سیاست‌مدار و انقلابی مارکسیست.

در سال ۱۹۴۸ چه به دانشگاه بوئنوس (Buenos) وارد شد تا پزشکی بخواند. در دوران تحصیل یک سال را مرخصی گرفت تا به همراه دوست خود(آلبرتو گرانادو) به سفری با موتور به دور آمریکای لاتین برود(جهت درمان بیماران جزامی)  اما موتور در همان ابتدای مسیر خراب شد و آن دو مجبور شدند ادامه مسیر را پیاده طی کنند.(البته آلبرتو در کاراکاس برای کارکردن ماند و ارنستو تنهایی به سفر ادامه داد) به گفته خود "چه" این اتفاق باعث شد او بهتر و بیشتر با فقر و بدبختی مردم آمریکای لاتین آشنا شود. وقتی دور آمریکا را می‌پیمود شاهد بد بختی و فلاکت مردم این دیار بود. او برای تامین هزینه های سفر کارگری می کرد.

می گویند:"برای جابه جایی،کنار جاده می ایستادیم و از رانندگان کامیون خواهش می کردیم تا ما را نیز با خود ببرند و برای خواب و غذا نیز به ایستگاه های بازرسی محلی و یا درمانگاه ها وبیمارستان رجوع می کردیم." همچنین از نزدیک فقر و بی سوادی مردم آمریکای لاتین را احساس می کرد. او دلیل این بدبختی را نظام ظالم و دیکتاتوری آن زمان دانست و برطبق مطالعاتی که ازمارکسیسم داشت تنها راه رهایی از این فلاکت را "انقلابی مسلحانه" دانست."

کتاب "خاطرات سفر با موتور سیلکت" رو از اینترنت دانلود کردم با ترجمه رضا برزگر.که الحق و الانصاف ترجمه روان و ملموسی بود.دست مریزاد.پیش گفتار کتاب از زبان پدر ارنستو است.

یک روز ارنستو آمد و گفت:پدر!من عزم سفر دارم.

گفتم:چه مدت طول خواهد کشید؟

گفت:یک سال؛شاید هم بیش تر.آخر می خواهم با موتورسیلکت همه ی آمریکای جنوبی را بگردم.

پرسیدم:دوست دخترت را چه می کنی؟

گفت:اگر دوستم داشته باشد،منتظرم می ماند.

گفتم:خسته می شوی.

گفت:خسته خواهم شد.

گفتم:گرسنه می مانی.

گفت:می دانم.

گفتم:ممکن است بمیری.

گفت:برای مردن آماده ام.

گفت:پس می روی؟

گفت: باید بروم.

بخش هایی از کتاب:

*سفر ارنستو،سفری توریستی نبود.او نمی رفت تا از اماکن تاریخی و بناهای قشنگ عکس بگیرد.او می رفت تا آدم ها را کشف کند.او می رفت تا از نزدیک در شادی ها و غم های مردمی که نمی شناختشان مشارکت کند.او با چشمانش می نوشید بدین سان،عطش دل خود را فرو می نشاند.او همیشه می خواست با شریک شدن در غم های آدم های ناشناخته و دور،مرهمی باشد بر زخم هایشان والتیامی باشد بر غم هایشان.

*برای او(ارنستو) در آمیختن با سرنوشت مردم،سرگرمی و تفنن نبود.

*ما برای در پیش گرفتن این سفر،شیر یا خط انداختیم،شیر آمد؛ یعنی باید رفت. و ما رفتیم.اگر خط هم می آمد و حتی اگر ده بار پشت سر هم خط می آمد،ما آن شیر را می دیدیم و به راه می افتادیم.انسان،میزان همه چیز است.نگاه من است که به همه چیز معنا می دهد.ما می خواستیم این گونه باشد و شد.مهم نبود که آیا شتاب زده تصمیم گرفتیم بودیم یا نه.مهم آن بود که گام در راهی می گذاشتیم که دوست داشتیم.هنگامی که بازگشتیم،دیگر آن آدم پیشین نبودیم.عوض شده بودیم.سفر،نگاه ما را به اوج برده بود.بزرگ تر شده بودیم.دو نفری که آن روز به سفر دور آمریکای جنوبی رفتند،در آن دوردست ها مردند.آن هایی که بازگشته اند،آدم هایی تازه اند.

*من همواره شیفته ی دریا بوده ام.دریا با من صمیمی است و برایم حرف هایی بسیار برای گفتن دارد.او محرم رازهای دل من است.وقتی سرم را روی سینه اش می گذارم،زیباترین ترانه هایش را برایم زمزمه می کند.دریا به من اجازه می دهد ترانه هایش را هر طور دلم می خواهد ترجمه کنم.من ترجمان ترانه های دل انگیز دریایم.

*راه،هرچه دورتر باشد،دیدنی هایی بیش تر در انتظارمان خواهد بود.

*دلم میان تو و جاد ها سرگردان است/چه قدرتی می تواند مرا از آغوش تو جدا کند؟/تو آنجا ایستاده ای/میان پنجره و باران/و اشک هایت،اندوه تو را می پوشانند/صبر کن/من هم با تو می آیم.(اترو سیلوا،شاعر ونزوئلایی)

*عجب حکایتی است عاشقیت.ناگهان احساس کردم همه ی چیزهای پیرامونم، از تپش های موزون قلبم پیروی می کنند.من به کانون هستی پیرامون تبدیل شده بودم.می دانم،این معجزه ی عشق بود.

*عاشق بودم،اما در شگفتم که چرا گریختم، عاشق که نمی گریزد!من از چیزی می گریختم که حاضر نبود مرا رها کند.هر سفری دو جنبه دارد:ترک گفتن و رسیدن.عشق همواره چیزی را پشت سر خود به جا می گذارد و می رود.

*خانه به دوش ها از زندگی بهره ی بیشتری می برند تا کسانی که خود را در قصرها زندانی کرده اند.زندگی یکنواخت و ولرم بورژوازی آدم را خل می کند.

*نانی که در سبد داشتیم خشک شده و زیر دندان ما صدا می کرد؛گویی با ما حرف می زد و به ما می گفت:"دیگر به دست آوردن من چندان هم ساده نیست.قدر مرا بدانید."

*تفاوت لباس خواب و لباس بیرون ما،فقط یک جفت کفش بود که شب ها پیش از خواب از پا در می آوردیم.

*یکی از زنان مجلس،چنان رقصی کرد که من از رو رفتم.دستش را گرفتم و او را به گوشه ای دعوت کردم.ناگهان متوجه نگاهی نافذ و مزاحم شدم و از خیرش گذشتم.حجاب دیده ی نامحرمان زیادت باد!

*آن روز عصر،عشق و خنده و زندگی با هم درآمیخته بودند.رقص نیز چنان ملاتی بود که هر سه ی این ها را به هم می چسباند.

*زنان و دختران شیلی،چه زشت و زیبا،بسیار اغواگرند.آن ها در چشم برهم زدنی،آدم را قاپ می زنند.ما هم که جوانانی چشم و گوش بسته بودیم!نمی خواستیم منحرف شویم!

*برای بعضی از آدم ها،رنج بهایی است که باید برای تفوّق و چیرگی پرداخت کرد.

*همین برای ما کافی بود.بین میلیاردها احتمال نبودن،قرعه ی بودن به نام ما افتاده بود.

*ماهیگیری نیز به قمار شبیه است،با برد شروع می کنی،اما در انتها بازنده ای.

*شنا نکن،شناور باش!

یک زن بدبخت نوشته ریچارد براتیگان

یعنی خدا رو شکر که این کتاب "یک زن بدبخت"تموم شد و اینکه کلا 135 صفحه بود.بیچاره ام کرد.نمی دونم  اوضاع روحی من خرابه که کتاب به چشمم مزخرف اومد یا واقعا اینجوری بود.البته خیلی خودم رو کنترل کردم که نگم ولی واقعا اعصابم از بی سر و تهی کتاب خرد شد.اول با یک پیش زمینه خوب رفتم جلو ولی بعد خرد تو ذوقم. پشت جلد آمده:

"براتیگان این سفرنامه ی داستانی را براساس تجربه های زندگی روزانه اش نوشته است.این کتاب داستانی پرکشش است که مانند دیگر آثار براتیگان،انسان آن را یک نفس و با لذت می خواند و از طنزپردازی نویسنده شگفت زده می شود.نویسنده در این کتاب با لحن گپ و گفتی دوستانه خوانندگان را در زندگی روزانه ی خود دخالت می دهد،اما فقط تا آن حد که مایل است و صلاح می داند."

والا من که صد بار نفس گرفتم تا بتونم این کتاب نفس گیر رو بخونم.همش ورق می زدم ببینم کی تموم میشه و اصلا چیزی متوجه می شم یا نه.سر و ته ماجرا دستم نیومد.چی بود؟کی بود؟من کی ام؟ تو کی یی؟ چیز خاصی نمی تونم بگم جز اینکه بعضی از تعبیرها و جمله ها برام جالب بود.ولی نه لذت بردم و نه شگفت زده شدم و نه دچار کشش! هیچ اثری هم از حس سفرنامه خوندن بهم منتقل نشد،به جز آوردن نام یک سری شهرها و مکان ها.

بخش هایی از کتاب:

*"یک زن بدبخت"یک سفرنامه ی داستانی و پیشنهادی در سفرنامه نویسی است.زن بدبخت این کتاب که خود را در اتاقش حلق آویز کرده و براتیگان(این نویسنده در سن 49 سالگی فوت کرده) از بخت بد،ظاهراً مدتی در اتاق او زندگی می کرده و ناگزیر در بستر او می خوابیده است،در گستره ی اثر در حد نشانه ای از مرگ خواهی نویسنده و درگیری او با مرگ فراز می آید.

*از سوی دیگر این کتاب"تقویم سفر مردی در طی چند ماه از زندگی اوست" و به این جهت در خط سفر اتفاق می افتد و نمایانگر زندگی نویسنده ای است که در سال های آخر زندگی اش آمریکا را در می نوردد و حتی گذرش به آلاسکا و هاوایی هم می افتد.

*آن قدر تنها بود که آدم وقتی می دیدش دیگر هرگز نمی توانست فراموشش کند.

*ساده تر است که آدم پیش خودش خیال کند کسی دارد با خودش حرف می زند تا اینکه بپذیرد این شخص او را مخاطب قرار داده است.وقتی آدم مخاطب کسی باشد،می بایست تلاش بیشتر و شرم آورتری بکند تا بتواند هم صحبتش را ندیده بگیرد.

*آدم های واقع بین ومنطقی همیشه درکنار ما زندگی می کنند.آنها همه چیز را براساس اولویت طبقه بندی می کنند و محال است که متزلزل بشوند.

*زن ها خیلی خوب چمدان می بندند.هیچ زنی شش دست شلوار و دو دست پیرهن توی چمدان یک مسافر نمی گذارد.

*چقدر خوب می شد اگر آدم می توانست گذشته اش را به شکل دیگری رقم بزند،اینجا و آنجا بعضی چیزها را تغییر بدهد،برای مثال دست از بعضی حماقت هایش بردارد.

*چون بیکار بودم وعلاوه بر این خودم هم از خانواده ی پستانداران هستم به گربه سلام کردم.گفتم:"پیشی،سلام"و برای اینکه سلامم شسته رُفته تر از کار درآید،در ادامه ی این ماجرا گفتم:"میو"

*گربه ها نمی دانند که انسان ها درباره شان کتاب های پرخواننده نوشته اند و میلیون ها نفر با دیدن کتاب های مصور با عکس گربه ها خندیده اند.اگر آدم یکی از کتاب ها را به گربه ای نشان بدهد،کاملاً نسبت به آن بی تفاوت خواهد بود.

*گمانم اگر ماشین ها جای پارک شان را با خودشان بیاورند،شاید به آنها بیشتر علاقه مند بشوم.

*وظیفه ی یک مسافر احتمالاً این است که از جایی به جایی دیگر سفر کند.اما سفر،زندگی را ساده تر نمی کند.آدم فقط می تواند برای مسافر سفر خوشی آرزو کند و امیدوار باشد که دست کم وقایعی را که در سفر برایش اتفاق می افتد و نمی تواند جهت شان را تغییر دهد،تا حدی درک کند.

*هیچ وقت علاقه نداشتم چیزهایی را که توجهم را جلب نمی کند به خاطر بسپرم.احتمالاً این بی علاقگی نشانگر ضعف شخصیتی ست.

*وقتی قیمت همه ی کالاها را حساب کرد،مرد جوانی آنها را توی پاکت گذاشت.به پنجاهمین پاکت رسیده بود و در چهره اش بُِهت محکومان به کار اجباری در جزیره ای شیطانی نقش بسته بود.

*حیف که به آفتاب علاقه ندارم.اگر می توانستم حمام آفتاب بگیرم و مثل یک تکه گوشت کبابی خودم را به پهول بغلتانم تا آن طرف دیگرم هم بی نصیب نماند،قطعاً زندگی به کامم شیرین تر می شد.

*خب به هر حال این حقیقت دارد که گاهی اوقات نمی توانیم مسیر رویدادهای زندگی را به دلخواه تغییر دهیم.

*یکی از چهل چیز وحشتناک زندگی ام پرواز با هواپیماست.وقتی سر آدم درد می کند،اعصاب آدم مستقیماً با سرعت و صدای هواپیما درگیر می شود.مثل این است که یک جراح که در یک دست چاقوی جراحی و در دست دیگر یک کتاب علمی دارد،آدم را بدون بیهوشی جراحی کند و در همان حال مدام با خودش بگوید:کاش تحصیل را جدی تر گرفته بودم.

*قلب من هم این روزها مثل مکانی ست در کره ی ماه که برای نگهداری قندیل های یخ از آن استفاده می کنند و شرایط فیزیکی اش را طوری تعیین کرده اند که یخ ها هیچ وقت آب نشوند.

*سخت می توانم باور کنم که روزی بتوانم با کسی یک رابطه ی عاطفی داشته باشم،جوری که انگار همه چیز از نو شروع بشود:با گفتن "سلام"به دوستی،ناگهان قلبم با آهنگ قلب او بتپد و من و او که دو انسان کاملاً متفاوت هستیم به هم نزدیک بشویم و زندگی مان به هم گره بخورد.

*در حالی که به سفر ادامه می دهم،هرچه که می گذرد بیشتر مشخص می شود که مهار زندگی را نمی شود به دست گرفت و حتی شاید نمی شود آینده را به طور مبهم پیش بینی کرد وبرنامه ها و نشانه های تاویل پذیر درواقع بی معنی هستند.

*مسیر رویدادهای این کتاب از درماندگی من نشان دارد.شاید این کتاب از همان آغاز که آن را دست گرفتم محکوم به شکست بوده است.بهتر بود این کتاب با کلمه ی "توهم"آغاز می شد.اما تسلیم نمی شوم.

*به دیگر سخن:خنده دار است که با وجود آنکه زیاد سفر می کنم، در واقع از سفر بدم می آید.

*چون آدم نمی تواند به مردم اعتماد کند و یقین داشته باشد که آنها همان کاری را انجام می دهند که ازشان انتظار می رود.آدم تا به خودش بیاید می بیند رودست خورده است و مردم برخلاف انتظارش کاری انجام می دهند درست مقابل آن چیزی که واقعیت ایجاب می کند.

*داستان پاهای شکسته بسیار پیش افتاده است.در واقع آدم در وقت نامناسب،در جای نامناسبی بوده و بعدش هم مشتی کلسیم ترک برداشته.

*آدم وقتی به خانه اش برمی گردد مثل این است که هرگز آنجا را ترک نکرده است.چون وقتی آدم به قصد بازگشت به خانه سفر می کند،بخشی از خودش را در خانه اش جا می گذارد.مگر آن کهبه جایی کاملاً تازه نقل مکان کند.جایی که هرگز ندیده،نمی شناسد و هیچ خاطره ای ازش ندارد.

*زنان باهوش جذابیت بیشتری دارند.فکر می کنم این نکته را جایی خوانده ام.اما در هر  حال این حقیقت دارد که زنان باهوش در نظر من جذاب تر اند.

*باید از این پس کمتر به احساساتم اعتماد کنم.

*این تصور که آدمی می تواند زندگی اش را درک کند،فقط نوعی توهم جنون آمیز است.

*در این میان مکثی به وجود آمد که درآن چند ثانیه ی آخر مثل الکلی که پشت بیمار مبتلا به ذات الریه می مالند خشکید.

*هیچ چیز ویرانگرتر و ورنج آورتر و بالاخره احمقانه تر ازدعواهای خانوادگی نیست.