من معمارم
انسان از زمان پیدایش و از زمانی که خود را شناخت به دنبال فراهم آوردن شرایطی مناسب برای زندگی خود بوده است. از همان روزهای غارنشینی تا به امروز چند مولفه در زندگی او نقش بسزایی و تعیین کننده داشته و دارد.
انسان به عنوان موجودی زنده و دارای قوه عقلانیت به آب و غذا، لباس، و از همه مهمتر محلی برای سکنا گزیدن دارد
مسکن که از واژه سکنا و به معنی محلی برای آرامش و رهایی از اضطراب و جایی مسکن گزیدن می آید.
عده ایی ترس از خطرات احتمالی را شروع مسکن می دادند و عده ایی آرامش و راحتی و عده ایی دیگر هم تکامل را مسیر پیدایش مسکن می دادند. به هر حال و به هر دلیل امروزه مسکن از مهمترین نیازهای انسان به شمار می آید. در این بخش می خواهیم چند ویژگی معماری مسکن قبل از اسلام و روایت و گفته معصومین را بررسی کرده و در نتیجه به مشترکات این ویژگیها دست یابیم.
رسول خدا (ص) از داشتن سعادت و خوشبختی هر مسلمان داشتن خانه وسیع و مرکبی راهوار و فرزند صالح است.
ویژگیی مسکن از نظر معصومین و امامان
1- محله و همسایگان خوب: امام علی (ع): ارزش و شرافت خانه به حیاط وسیع و شبستان نیکوکار و صالح است
2- استحکام بنا: رسول خدا (ص) خداوند متعال دوست دارد هر یک از شما هر گاه کاری می کنید آن را محکم و استوار کنید.
3- سقف خانه: امام صادق (ع) سقف خانه را به اندازه متعادل بسازید زیرا فراتر از آن جایگاه شیطان است.
4- وسعت و تمیزی: امام صادق (ع) یکی از راه های نجات و فایق آمدن بر مشکلات زندگی داشتن خانه ایی است که از وسعت لازم برای گنجایش فرد و خانواده اش برخوردار باشد.
5- رعایت شرایط زمان در انتخاب مسکن: امام صادق (ع) در جواب شخصی که گفت پدرم خانه ایی کوچک و تنگ داشت و من نیز در آن زندگی می کنم فرمود آن را بزرگ کن، شاید پدرت ناتوان یا ندان بود. این امر را نمایان می کند که امام خانه کوچک را برای خانواده بزرگ ترجیح نمی داند.
این موارد مختصر و ناچیز فقط چند نمونه از نظرات و عقاید امامان و معصومین در مورد بنا و ویژگیی های آن بود حال نوبت به بررسی مسکن در دوره های قبل اسلام و بررسی چند ویژگی آن می پردازیم.
1- مردم داری: رعایت تناسب میان ساختمان با انسان به عنوان مثال پنجره و روزن به اندازه که خورشید طلوع کرد نور مناسب وارد خانه شود. یا ابعاد اتاق به اندازه بستر و دیگر نیازهای آن بود.
2- پرهیز از بیهودگی: جلوگیری از اسراف و دوبارکاری و پیش بینی برای آینده
3- نیارش: از دیرباز در زمان ساخت بنا برای بارهای وارد بر آن پیش بینی لازم دیده می شود و ساختمان با مقاومت لازم آمادگی مقابله با شرایط های متفاوت را دارا بود.
4- درون گرایی: حفظ حریم خصوصی با توجه به مهمان.
مردم داری داشتن همسایه خوب
استحکام بنا نیارش
سقف خانه+ بهره گیری درست پرهیز از بیهودگی
شرایط، زمان و مکان درون گرایی
بله. در معماری قبل اسلام، همان عناصری استفاده و رعایت شده است که سفارشات معصومین بوده است. و خوب می دانیم که این دو در دو زمان متفاوت و دور از هم بوده است. ولی چند نکته مشترک بین آنها به وفور به چشم می آید، آسایش انسان، نیاز انسان، نیاز جامعه استفاده از اصول و فنون، احترام به انسان.
چه قبل و چه بعد از اسلام تاکید فراوان داشتند به مخاطب شناسی و احترام و آسایش است و برای این دغدغه افراد به کار گرفته شدند که بتوانند این دغدغه مهم را حل و به سرانجام نیک برساند.
آنها معماران بود. کسانی که از دیرباز به آسایش و راحتی انسان احترام گذاشتند و در کمک به بستری مناسب برای دنیای زمان خود بها می دادند. آنها می دانستند چرا ، چگونه، کجا، و چه زمان بسازند. و این همان مخاطب شناسی و احترام به اوست.