بهمن شناسی
به توده ای از هر جامد که روی شیب ریزش کند بهمن گویند. مانند بهمن برف ، بهمن شن ، ماسه و یا سنگ. بهمن برف :
برف بهمن به چهار نوع تقسیم می شود : - برف شل خشک : برفی که در هوای شد می بارد و گوله نمی شود که مشخصات آن سبکی - دارا بودن اکسیژن زیاد در درون آن - بارش آن در دمای زیر صفر درجه و خطرناک ترین نوع بهمن است (بهمن پوردی) . این نوع بهمن با ایجاد حالت خفگی و مسدود کردن مجاری تنفسی باعث مرگ فرد می شود - برف سفت خشک : برف شل خشکی که مدتی مانده و در اثر بخار ایجادشده از پایین و آب شدن برف رویی همراه است. - برف شل خیس : برفی که سنگین و آبکی است که مشخصات آن سنگینی - نداشتن اکسیژن زیاد - بارش در دمای صفر درجه - چسبیدن به لباس و گتر و راحت گلوله شدن در دست میباشد . لایه های برف : - لایه پودری روی لایه یخ زده که فشرده باشد بهمن حتمی است - لایه یخ زده و فشرده روی هم که احتمال وقوع بهمن بسیار کم است . عوامل تاثیر گزار در برف : در دمای کم برف یخ می زند پس هر چه دما پایین تر و هوا سردتر باشد احتمال ریزش بهمن کم تر است . باد باعث انباشته شدن برف و ریزش آن می شود پس افزایش وزش باد برابر با افزایش خطر بهمن است . در ارتفاع بالا برف آب نمی شود و حجم برف زیاد می شود پس احتمال بهمن بیشتر است . هر یک متر مرکعب برف خالص 800 کیلوگرم وزن دارد
انواع بهمن (برف): 1- تخته ای 2- پودری یا گرده ای 3- آبکی یا شل آب
بهمن پودری : یک بهمن عظیم پوردی ، ممکن است فشاری از 5 تا 50 تن بر مت مربع ایجاد نماید . ابر برفی گسترش یابنده ممکن است با سرعتی افزون بر 125 متر بر ثانیه (280 مایل در ساعت ) سیر نموده و پیشاپیش آن یک جریان هوای نیرومند حرکت نماید . بهمن تخته ای : این نوع بهمن روی یالها تشکیل می شود . این نوع بهمن ها نقاب ندارند . برف های شل خیس و سفت خشک تشکیل دهنده این نوع بهمن می باشند . راه مقابله : از لحاض تئوری تنها راه مقابله با این نوع بهمن پریدن از روی آن می باشد. بهمن آبکی یا شل آب : در موقع ریزش باعث منجمد شدن فرد می شود.
عوامل تشکیل دهنده بهمن : 1- برف شامل خود برف و بستر زیر برف می باشد . به عبارتی حجم ؛ جنس و لایه های برف 2- باد ( هم در ایجاد بهمن و هم در ریزش بهمن موثر است ) 3- شیب کوه
عوامل موثر در ریزش بهمن : 1- درجه حرارت شامل درجه حرارت هوا و زمین . 2- عوامل فیزیکی شامل ( باد - صدا - حیوانات - باد - زلزله - کوهنوردان و ... ) - حجم برف : اگر حجم برف تازه بین ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر باشد احتمال ریزش بهمن کم است . اگر حجم برف تازه بین ۲۰ تا ۳۰ سانتیمتر باشد احتمال ریزش وجود دارد !. اگر حجم برف تازه بیش از ۳۰ سانتیمتر باشد ریزش بهمن حتمی است !. - شیب بستر : در شیب ۲۳ تا ۶۰ درجه احتمال بهمن زیاد است و در شیب های بیشتر و کمتر از این مقدار احتمال ریزش بهمن بسیار کم است . بیشترین بهمن ها در شیب ۳۰ تا ۴۵ درجه رخ داده است . همچنین در شیب های محدب خطر بیشتر از شیب های مقعر یا فرو رفته است . در شیب محدب سرعت بهمن هر لحظه بیشتر می شود و در شیب مقعر بالعکس . - وضعیت بستر : اگر بستر زیر برف یکنواخت باشد احتمال ریزش بهمن زیاد می شود و هر چه یکنواختی آن کمتر باشد و موانعی مانند سنگ و بوته و درخت در آن باشد احتمال ریزش بهمن کم می شود . - باد : چون کشور ما در نیمکره شمالی هست مسیر با از جنوب به شمال می باشد از این رو مسیر های جنوبی اغلب برای صعود مناسب ترند . - پوشش زیر بهمن : شن اسکی - چمن - یخ - آفتاب - عمق برف دهلیزها یا قیف ها (جاهایی که دره تنگ می شود)
عوامل بازدارنده از بهمن : 1- درخت ها و درختچه ها ( بهترین عامل جلوگیری کننده از بهمن می باشد ) 2- سنگ ها 3- دره های کم شیب و باز نکته :بوته ها عامل بازدارنده نیستند
شناخت بهمن : با پاگذاشتن بر روی برف می توان بهمن را شناخت. با پا گذاشتن بر روی برف برف یا فرو می رود و یا نمی رود.اگر پا در برف فرو نرود برف یخی است و اگر پا فرو برود می توان تشخیص داد که برف چند لایه است.( اگر بیشتر از یک لایه باشد خطرناک است ) اگر هنگام فرو رفتن پا ، پا سر بخورد مسیر بسیار خطرناک است.
عبور از بهمن : - بهترین راه عبور از بهمن این است که بهمن را به طرف بالا صعود کنیم نه عرضی . و در صورتی که مجبور شدیم عرضی بهمن را رد کنیم. - بستن نخ بهمن - برای عبور از بهمن حمایت قرار نمی دهیم ( یعنی نباید فرد را با طناب یا وسیله دیگری حمایت کرد ) چرا که ممکن است بهمن فرد را تکه تکه کند. - در هنگام عبور از بهمن ( بریدن بهمن ) باید تک تک گذشت و بدون عجله و با فاصله زیاد .( بین فواصلی که پا در برف فرو می رود نباید نفر بعد پا یا باتوم در برف فرو کند.). - هنگام عبور از بهمن گرم ترین لباس های خود را بپوشید. - شنای قورباغه در برف در صورت ریزش بهمن ( از لحاظ تئوری ). - کوله پشتی را به سمت شیب و فقط یک بند آن را روی شانه می اندازیم ( کمری ، سنه بند و یا قسمت های نگه دارنده و فیکس کننده کوله را از بدن باید جدا کرد تا در صورت سقوط بهمن به توان به راحتی کوله را رها کرد ). - حرکت به سمت عوامل بازدارنده ( مثل سنگ ها ، درختچه ها و سایر عواملی که از زیر برف بیرون زده - هنگام عبور از بهمن نباید صحبت کرد. - اگر جاپای نفر قبلی خیلی عمیق است برای پر کردن جاپا از برف های همان قسمت استفاده شود. - اگر مجبور به رد شدن از بهمن نیستیم از آن عبور نکنیم. - انتهای طناب نفر اول را نفر دوم برای پیدا کردن همدیگر بگیرند . - از مسیر های شناخته شده عبور کنید. - عبور بصورت انفرادی . - تا حد امکان از بالای محدوده بهمن و نزدیک به تاج بهمن عبور کنیم تا حجم برف کمتری بالای سرمان باشد .
نکاتی که اطرافیان باید به آن توجه کنند : - دنبال کردن مسیری که فرد بهمن زده طی می کند با چشم تا زمان پایان بهمن . - پیدا کردن نخ بهمن و وسایل فرد . گشتن نواحی پایین تر از محل شروع بهمن و حرکت فرد . - در صورت امکان استفاده از سوند ( میله فلزی و باریک و بلند که داخل برف فرو می رود تا فرد را پیدا کنند ) .
محدوده بهمن : معمولا به دور از یال ها و خط الراس ها است و بیشتر بطرف مرکز خط القعرها کوه است یعنی فرو رفتگی بین دو یال و زیر خط الراس . و از بالا به پایین شامل سه بخش تاج بهمن - مسیر بهمن و انتهای بهمن می باشد .
سقوط بهمن : - اگر برف شل یا پودری بود باید از بهمن فرار کرد و جلوی دهان را پوشاند. - نیم متر زیر برف همه جا تاریک است . تشخیص بالا و پایین : چون زیر برف همه جا تاریک است و ممکن است که در اثر سقوط بهمن در زیر برف نتوان تشخی داد که بالا کدام سمت است و برای بیرون آمدن باید به چه سمتی تلاش کرد. 1- بیرون انداختن آب دهان 2- ادرار ( ادرار باعث می شود که هنگام جستجو مصدوم سگ ها راحت تر مصدوم را پیدا کنند )
- نخ بهمن : نخ بهمن طناب 3 میلی متر ی به رنگ قرمز و به طول 15 تا 50 متر است که بر روی پوسته آن فلشی در یک جهت وجود دارد. نخ بهمن را باید طوری به بدن ، صندلی و .. وصل کرد که جهت فلش آن به سمت فرد باشد و ادامه نخ بهمن را طوری روی زمین می اندازیم که بر روی زمین کشیده شود. حال اگر بهمن سقوط کند ، گروه امداد با پیدا کردن نخ بهمن و دنبال کردن فلش به مصدوم می رسند.
Pieps (پیپس) این دستگاه در سال 1973 به بازار آمد و می توان آن را بهترین وسیله امدادی برای پیدا کردن محل اختفای فرد بهمن زده دانست . پیپس یک دستگاه کوچک الکترونیکی پیرنده و فرستنده است. فردی که قرار است از بهمن عبور کند با فشار دادن دکمه دستگاه آن را به وضعیت فرستنده و دیگران بر روی وضعیت گیرنده قرار می دهند. پیپش دارای یک گئشی می باشد که برای شنیدن سیگنالهای فرستاده شده از سوی فرستنده به کار می رود. فراموش نکنید که پیپس را نبایستی در کوله پشتی قرار داد بلکه باید آن را به گردن آویخت.