ژاپن اؤلکه‌سینده سوبارو تلسکوپون واسطه‌سی ایله یئددی تازا کهکشان کشف اولوندو. نظره گلیر بو کهکشانلار بیردن بیره اوردا ظاهر اولوبلار.
کهکشان سالخیملاری کایناتین اَن جرملی وارلیقلاریندان ساییلیرلار و یوزلر و حتی مینلر کهکشانی اؤزلرینده یئر وئریرلر. بو کهکشانلار جاذبه گوجو ایله بیر- بیرلرینه باغلیدیلار.
نظریه‌لره گؤره دنیا 13.8 میلیارد ایل بوندان اوّل بؤیوک پارتلاما (Big Bang) آدلانان حادثه‌دن سونرا یاراندی. ائله او زمان اولیه اولدوزلار و کهکشانلار فورمالاشدیلار سونرا اونلارین ماوراء بنفش ایشیغی یونیزه اولدو کی بو پروسه‌‌یه کوسمیک تازادان یونیزه اولماق (cosmic reionisation) دئییلیر.
منجّملر، فضایی یونیزه اولماق حادثه‌سینی آراشدیرماق اوچون ایلکین لیمن – آلفا (LAEs) اشعه‌سینی ساچان کهکشانلاری، 13.1 میلیارد ایشیق ایلی فاصله ایله آراشدیرماغا باشلاییبلار.
آراشدیرما تیمی دکتر «ماسامی اوچی»نین باشچیلیغیندا ژاپندا لیمن- آلفا (LAEs) اشعه‌سینه ساچان کهکشانلاری تانیماق اوچون سوبارو تلسکوپوندان استفاده ائله‌ییبلر.
منجملر حیرت ایچینده بو کهکشانلارین 13 میلیارد ایل بوندان قاباقدا ظاهر اولماسینی گؤردولر.
بو آراشدیرمانین یازانلاریندان بیری اولان «آکیرا کونو» تأکید ائله‌دی: بو کهکشانلارین پاریلداماسی بیردن بیره یئددی سککیز یوز ایل بؤیوک پارتلامادان سونرا ظاهر اولدو. بو مسأله فضایی یونیزه اولماغین داها یاخشی درکینه کؤمک ائلیه‌جک.
بو تحقیقین نتیجه‌لری Astrophysical Journal مجله‌سینده منتشر اولوب.
آیت الله سید مصطفی محقق داماد دنیا کاتولیک مسیحی‌لری‌نین رهبری پاپ فرانسیس ایله واتیکاندا گؤروشوب دانیشدی. بو گؤروش «مؤمنلرین جامعه‌ده‌کی تربیتی رولو» موضوعسوندا مسلمان و مسیحی عالملری‌نین اوچونجو اجلاسی چرچیوه‌سینده و کاردینان تورانین دعوتی ایله اولدو.
حوزه آژانسی‌نین وئردیگی خبره گؤره، واشینگتونون بؤیوک اسقفو کاردینال توران، امیر حسین بن طلال اردن‌دا بین الادیان مطالعه‌لر مؤسسه‌سی‌نین هیأت امنا رییسی، لبنانین سابق مفتیسی شیخ محمد رشید قبانی و بیت المقدس، مالزی، اندوزی، الجزایر و انگلستانین کلیسا اسقفلاری حاضر اولان بو اجلاسدا، ایکی دین عالملری‌نین دانیشیقلاری ایله اجرا اولدو.
بو مراسمده پاپ دئدی: مقصده چاتماغا چتین یول قاباغیمیزدا وار آما بو یولون هامار اولماسینا دعا ائتمه‌لی‌ییک.
بو اجلاسدا مدرسه‌لرده و دانشگاهلاردا مناسب تعلیم یوللاری ایله دینی معارفی و معنویاتی جوان نسله انتقال وئرمگین ضروری اولماسینا تأکید اولدو.