خاکشیر مزاجی،رنگ پذیری،بوقلمون صفتی/انتقادی به برخی از بزرگان شهر و خلق و خوی خودمان
خاکشیر مزاجی:در کشور ما و مخصوصا شهر ما خاکشیر مزاجی ظاهرا خلق و خوی مقبولی است.خاکشیر مزاجی یعنی به هر مزاجی بسازیم.یعنی اینکه هیچگاه سفت و سخت پیرو یک عقیده مشخص و معین،پیرو یک راه و روش مستقیم و روشن نباشیم،به هرکس زور دارد و یا احساس احتیاج می کنیم بگوییم شما درست می گویید،اگر جلوی راهمان مانعی بود به جای از بین بردن مانع،دورش چرخ بزنیم و راه دیگری پیدا کنیم و یا با مانع همزیستی کنیم اگر راه صاف و هموار بود تا آنجا که میسر است بی کله برانیم به عبارت دیگر و صریح تر نوکر زور و برده قدرت بوده و همیشه مفهوم خاکشیر مزاجی را با دمسازی با گروه های زور دار حفظ می کرده است و چه خوب گفت "عوفی":
چنان با نیک و بد خو کن که بعد از مردنت عوفی ... مسلمانت به زمزم شوید و هندو بسوزاند
رنگ پذیری:یک استاد هندی که در دانشکده کشاورزی شیراز کار می کرد از همکارش پرسید:آیا ممکن است شما مرا راهنمایی کنید که چطور همکاران ایرانی را بشناسم و از عقیده شان درباره موضوعی مطلع شوم؟میبینم همین حالا در مورد مطلبی که من مخالف هستم،او هم مخالف سر سخت است و یک دقیقه بعد در حضور دیگری که با این موضوع توافقی دارد کاملا خود را موافق نشان می دهدکدامش را باور کنم؟
همکارش پاسخ داد:این را من هم نمی دانم.تنها چیزی می دانم این است که اکثر ما ایرانیان،صرف نظر از اینکه چه تحصیلاتی و یا چه مقامی در اجتماع داریم،رنگ پذیریم و با سرعت همرنگ همرنگ محیط می شویم ولی رنگ واقعی خودمان کدام است این را نمی دانم؟!شاید هم اصلا رنگی نداریم و از رو می توانیم رنگ ها را زود بپذریم.و ضرب المثلی که اکثر ما ایرانی ها متاسفانه به آن اعتقاد داریم :خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت شو.
بوقلمون صفتی:بوقلمون صفتی یعنی نان را به نرخ روز خوردن،یعنی حاکم معزول را لگد زدن و از جلوی میز حاکم منصوب دست به سینه عقب عقب از در خارج شدن،یعنی عصر 25 مرداد و روزهای 26 و 27 مرداد 1332 به صورت اجتماع راه افتادن و "یا مرگ یا مصدق"گفتن و عصر 28 مرداد بدون خجالت از آنچه درست تا روز قبل کرده ایم و گفته ایم،شعارهای بسیار زننده علیه او دادن است.
حرف ما :
این مطلب خلق و خوی همه ما ایرانیان است اما در این شهر و در خلق و خوی بسیاری از مسولین این شهر به فروانی دیده می شود به جای ناراحت شدن از انتقاد باید خودمان را درست کنیم قصد توهین نیست بلکه نظر ما این است باید این نوع رفتار زشت را در خودمان کنار بگذاریم و با صراحت نظرات خود را در شرایط مهم بیان کنیم و از خنثی بودن بپرهیزیم باید اجماع آرا را یاد بگیریم و از قومی قبیله ای فکر کردن و سوار بر امواج شدن بپرهیزیم.
منبع:کتاب چرا عقب مانده ایم،دکتر ایزدی