DNA 101 چیست ؟
DNA (دئوکسی ریبونوکلئیک اسید) یک ساختار شیمیایی است که کروموزوم را میسازد . قسمتی از کروموزوم که خصوصیات ویژه را دیکته می کند ژن نام دارد .
ساختار DNA یک مارپیچ دوتایی است که دو رشته از ماده ژنتیکی پیچیده شده اند به صورت مارپیچ به دور هم . هر رشته شامل یک ترتیب پایه است که نوکلئوتید نام دارد. هر ترکیب پایه از 4 ساختار تشکیل شده است (آدنین A ، گوانین G ، سیتوزین C ، تیمین T)
دو رشته DNA از طریق این پایه ها به هم وصل می شوند . بنابراین هر پایه فقط با یک پایه پیوند خواهد داشت . آدنین فقط با تیمین و گوانین با سیتوزین .
نمونه پیشنهادی DNA به صورت زیر است .
A - A - C - T - G - A - T - A - G - G - T - C - T - A - G
رشته دیگر DNA به این صورت است :
T - T - G - A - C - T - A - T - C - C - A - G - A - T - C
روی هم رفته این انتخاب به این صورت شرح داده می شود :
T - T - G - A - C - T - A - T - C - C - A - G - A - T - C
A - A - C - T - G - A - T - A - G - G - T - C - T - A - G
رشته های DNA به صورت مخصوصی خوانده می شوند از بالا که نامیده می شود
و پایین آن نامیده می شود . در دو رشته مارپیچ رشته ها در حالت متضاد هم قرار دارند .
T - T - G - A - C - T - A - T - C - C - A - G - A - T - C
A - A - C - T - G - A - T - A - G - G - T - C - T - A - G
ساختار شیمیایی DNA به این صورت است .
برخلاف تقسیم میتوز که در اکثر سلول ها اتفاق میافتد، در جانوران تقسیم میوز فقط در سلول های مولد «گامت ها» یا (سلول های جنسی) انجام میشود. به این سلول های مولد گامت ها، (سلول زاینده) میگوییم.
اگر سلول های جنسی از نظر تعداد کروموزوم ها مانند سایر سلول های بدنی می بودند، در هر نسل تعداد کروموزوم های سلول های یک گونه، دو برابر میشود. اما با تقسیم میوز با نصف شدن تعداد کروموزوم های سلول جنسی تعداد کروموزوم ها در افراد نسل های مختلف یک گونه، ثابت باقی بماند.
مثلاً در انسان سلول جنسی نر 23 کروموزوم و سلول جنسی ماده هم 23 کروموزوم خواهند داشت از ترکیب آن ها سلول تخمی تشکیل خواهد شد که 46 کروموزوم دارد یعنی به اندازه یک سلول معمولی بدن ما که 46 کروموزومی است.
بنابراین، گامت ها یا سلول های جنسی حاصل از تقسیم میوز دارای نیمی از ماده وراثتی سلول های دیپلوئید هستند. از آنجا که سلول دیپلوئید در هسته ی خود، دارای 2n کروموزوم است، تعداد کروموزوم های هر گامت با n نمایش داده میشود و اصطلاحاً سلول n کروموزومی را « هاپلوئید» میگویند. به عبارت دیگر، هر گامت از هر جفت کروموزوم همولوگ فقط یکی را داراست.
طی تقسیم میوز از یک سلول دیپلوئید، چهار سلول هاپلوئید پدید میآید. پس مجموع ماده وراثتی سلول های حاصل، دو برابر ماده ی وراثتی سلول اولیه است و لازم است که پیش از تقسیم، سلول محتوای ژنتیکی خود را از طریق همانندسازی دو برابر نماید. در تقسیم میوز نیز، همانند تقسیم میتوز این عمل در مرحله ی پیش از شروع تقسیم انجام میشود و هر کروموزوم دارای دو کروماتید خواهری کاملاً یکسان میشود.
تقسیم میوز در واقع شامل دو تقسیم متوالی است که آن ها را میوز 1 و میوز 2 مینامیم. در فاصله ی دو تقسیم، همانندسازی DNA صورت نمیگیرد.
بنابراین به طور خلاصه تفاوت های این دو تقسیم عبارتند از: