ریشه های بحران آب در ایران

در این چند سال که ما بر بارها برای خودکفایی در تولید فلان محصول استراتژیک جشن ملی گرفته ایم کسی را یارای این نبود که بگوید برای آینده کشاورزی این مرز و بوم باید جشن گرفتن را فراموش و از هم اکنون به فکر آینده نه چندان روشن وضعیت برداشت آب در این کشور بود حقیقت این است که میزان متوسط بارش در ایران 248 میلی متر یا 413 میلیارد متر مکعب است. این میزان یک سوم متوسط بارش در جهان (831 میلی متر) است. به این ترتیب در حالی که یک درصد جمعیت جهان در ایران زندگی می کنند، سهم ایران از منابع آب تجدیدپذیر فقط 36 صدم درصد است. از 413 متر مکعب بارش سالانه 269 متر مکعب هم به اشکال مختلف از دست می رود. بیش از 93 درصد از آب باقیمانده صرف کشاورزی آن هم به شکل غیراصولی می شود. در سال 1337جمعیت ایران 16میلیون بوده و حالا بیش از 78 میلیون است. در حالی که میزان آب ثابت مانده. کشور ما در منطقه خاورمیانه قرار دارد و از نظر میزان بارندگی فقیر است. اغلب محصولات کشاورزی و صنایع کم بازده و غیر قابل رقابت با مشابه خارجی آب پر ارزش این سرزمین را می بلعند و ما در ازای این فقدان چیز چندانی به دست نمیآوریم که جایگزین منابع آب برای آیندگان این سرزمین باشد. اما از لحاظ برداشت ایران جزو پر مصرف ترین کشورهای جهان است تصویر زیر بیبانگر پر مصرف ترین کشورها در برداشت آب است. وقتی مجموعه برداشت آب اعم از کشاورزی صنعت و مصرف عمومی آب از میزان بارش و ذخیره منابع تجدید شونده آب در صد قابل توجهی باشد به نحوی که آینده مصرف و تجدید ذخیره آب با تهدید مواجه شود آن وقت یک کشور در معرض استرس آبی قرار میگیرند. در حال حاضر حدود 40 کشور جهان در معرض استرس آبی هستند که متاسفانه نام ایران نیز در این تارک به چشم می خورد. به نظر می رسد چشم پوشی از برخی محصولات کشاورزی ، جایگزینی صنایعی که در آن مزیت نسبی داریم در مناطق کشاورزی و مدیریت منابع آب در کنار فرهنگ سازی همه جانبه و اورژانسی در مورد خطراتی که فرزندان ما را تهدید می کند می تواند به مدد مدیریت کلان کشور بیاید که از هم اکنون بحران آبی را احساس کرده اما هنوز نمی داند برای مواجهه با این آینده محتوم باید کدام استراتژی را در پیش بگیرد. منبع: خبرآنلاین

مصرف صحیح

مصرف صحیح، قناعت‌ورزی و پرهیز از اسراف و بیهوده مصرف کردن امری است که در آموزه‌های دینی ما نیز مورد تاکید قرار گرفته و پیش از توجه به هر نکته اقتصادی و اجتماعی در این زمینه می‌توان دینی و شرعی بودن این توصیه را سرلوحه کار قرار داد.در این مجال کوتاه می‌خواهیم به راهکارهایی که در حوزه انرژی (آب، برق، گاز، نفت، بنزین و گازوئیل)‌ برای صرفه‌جویی یا اصلاح روش مصرف وجود دارد، بپردازیم.

قرار داشتن ایران در منطقه گرم و خشک موجب شده تا استحصال و بهره‌وری از آب بویژه آب شرب و سالم موضوع مهمی به شمار رود.

براساس آمارها مصرف آب در ایران 90 تا 95 میلیارد مترمکعب است که در مقایسه با دیگر کشورها رقمی بسیار بالا به حساب می‌آید؛ البته کاهش بارندگی‌ها در سال گذشته و رشد فزاینده بیابانی در کشور، ایران را نیازمند به 120 میلیارد مترمکعب خواهد کرد که در سال‌های آتی مصرف این نعمت الهی تشدید خواهد شد.به گفته وزیر نیرو، در حال حاضر بیش از 90 درصد آب‌های کشور در بخش کشاورزی به مصرف می‌رسد که بهتر است بگوییم به دلیل روش نادرست آبیاری در این بخش، بخش زیادی از آب مورد استفاده در کشور هدر می‌رود.

اصلاح روش آبیاری، جمع‌آوری آب‌های سطحی و ذخیره‌سازی آن می‌تواند یکی از روش‌هایی باشد که از هدررفت آب در زمینه کشاورزی جلوگیری کند. از سوی دیگر، آموزش روستاییان و کشاورزان با روش‌های بهینه آبیاری، استفاده از روش‌های نوین آبیاری، قطره‌ای یا بارانی نیز می‌تواند در این زمینه به اصلاح روش مصرف بهبود بخشد.شناخت نداشتن و آموزش ندیدن در زمینه آب کشاورزی بازده آب در این بخش را کاهش می‌دهد که نیاز به بازنگری جدی دارد. در سال‌های اخیر این موضوع باعث ترک روستا توسط روستاییان و کشاورزان شده که البته عمدتا به دلیل خشکسالی بوده و حتی در این زمینه بسیاری از جنگل‌ها در استان‌های شمالی ازجمله استان گلستان بشدت آسیب دیده‌اند.

این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که در برنامه چهارم توسعه اقتصادی در ماده 17 آن دولت مکلف شده است با توجه به جایگاه محوری آب در توسعه کشور، توسعه و اصلاح ساختار مصرف آب و استقرار نظام بهره‌برداری مناسب و با استفاده از روش‌های نوین آبیاری و کم آبیاری، راندمان آبیاری به تبع آن کارایی آب به ازای یک مترمکعب در طی برنامه 25 درصد افزایش یافته و با اختصاص به محصولات باارزش اقتصادی بالا و استفاده بهینه از آن موجبات افزایش بهره‌وری آب را فراهم سازد.

راهکار مهم : شیوه‌های آبیاری نوین در قونیه ترکیه در آذربایجان غربی استفاده می‌شود

استاندار محترم آذربایجان غربی، جناب آقای مهندس سعادت با اشاره به سفر معاون امور عمرانی استاندار آذربایجان غربی به کشور ترکیه و حضور در شهر قونیه برای بازدید از شیوه های نوین کشاورزی در این منطقه تصریح کردند: استان قونیه به لحاظ اقلیمی و جغرافیایی بسیار شبیه استان آذربایجان غربی است ولی با وجود این شباهت، استان ما در میزان تولید محصولات کشاورزی در هر هکتار و استفاده از شیوه های نوین آبیاری فاصله زیادی با قونیه دارد.

ما تمام تجهیزات و شرایط مناسب برای اجرا و استفاده از شیوه های نوین آبیاری در استان را داریم ولی نیاز به همت و تلاش مضاعف مدیران و مسئولان و همچنین مشارکت مردم در استفاده از آبیاری مدرن در مزارع خود برای بهبود و افزایش تولید محصولات کشاورزی با کیفیت داریم.

منبع : http://ulrp.sharif.ir/

کمبود آب و راهکارهای آن

70 درصد کره زمین را آب تشکیل می‌دهد. برای همین شاید بسیاری از ما با خود فکر کنیم که زمین تا همیشه آب خواهد داشت.
 
 
با اینحال، آب مورد استفاده انسان‌ها یعنی آبی که آن را می‌نوشند، با آن حمام می‌کنند، زمین زراعی‌شان را آبیاری می‌کنند و ... بسیار بسیار کم است. تنها 3 درصد از آب‌های روی کره زمین جزو آب‌های قابل استفاده برای انسان محسوب می‌شوند! 
دو سوم آب‌های روی زمین جزو یخ‌ها و یخچال‌های طبیعی هستند و باقی غیرقابل استفاده برای انسان. روز به روز رودخانه‌ها، دریاچه‌ها، آبخیزها و تالاب‌ها در حال خشک شدن هستند و یا آنقدر روند آلوده شدنشان سریع است که تا سال‌های دیگر قابل استفاده نخواهند بود..
در حال حاضر میزان مصرف آب بسیار نگران کننده است. پیش‌بینی می‌شود تا سال 2025 دو سوم جمعیت روی زمین با کمبود آب مواجه باشند و اکو سیستم در سراسر زمین با مشکلات جدی روبرو شود.
هم اکنون که این مطلب را می‌خوانید حدود 1 میلیارد نفر به آب پاک و قابل استفاده دسترسی ندارند! در مناطقی از کره زمین مانند آفریقا (جنوب صحرای ساهارا) عدم دسترسی به آب مشکلات و دشواری‌هایی نظیر شیوع بیماری‌ها از طریق آب آلوده، اختلال در آموزش، عدم توسعه اقتصادی و ... را برای مردم ایجاد می‌نماید.
یکی از مواردی که باید بدانیم این است که صنعت کشاورزی بیشترین میزان مصرف آب و همچنین بیشترین میزان تلف کردن آب را دارد. تغییرات جوی نیز بر روی آب تاثیرگذار بوده و باعث بروز خشکسالی در بسیاری مناطق و وقوع سیل‌های مخرب در مناطق دیگر شده است.
 
 
چه عواملی باعث کمبود آب می‌شود؟
 
جمعیت بشر در مهار آب‌ها بسیار موفق بوده و توانسته برای تشکیل زندگی مدنی و شهرنشینی آب را کنترل کرده و نیازهای خود را برآورده کند. اما سیستم‌های طبیعی آب به طرز فزاینده‌ای تحت فشار هستند و برخی رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و آبخیزها در حال خشک شدن می‌باشند. اما چه دلایلی باعث کمبود آب می‌شود؟
• آلودگی

آلودگی آب از عوامل مختلفی نظیر کودهای شیمیایی و مواد ضد آفت که از زمین‌های کشاورزی به آب منتقل می‌شوند و همچنین ضایعات و زباله‌های صنعتی ناشی می‌شود. حتی آب‌های زیرزمینی هم از این آلودگی‌ها در امان نیستند چرا که برخی از این آلودگی‌ها می‌تواند به اعماق زمین نشت کنند.
برخی از این آلودگی‌ها تاثیر خود را بلافاصله بر روی آب می‌گذارند، مانند فضولات انسانی که حاوی باکتری‌هایی است که بلافاصله آب را آلوده می‌کند. اما نمونه‌های دیگری نظیر زهر و سمی که از کارخانه‌های صنعتی وارد آب می‌شوند ممکن است سال‌ها بعد و در طول زمان در محیط خود رشد و تغذیه کرده و اثرات خود را نشان دهد.
• کشاورزی
70 درصد آب قابل استفاده برای انسان در کشاورزی مصرف می‌شود! مشکل اینجا است که از این مقدار حدود 60 درصد آب به دلایل مختلفی نظیر سیستم‌های آب‌رسانی فرسوده، متدهای قدیمی و کاشت بذرهایی که در برخی زمین‌ها و شرایط آب و هوایی بسیار تشنه می‌شوند و آب بیشتری می‌خواهند به هدر می‌رود. همین باعث خشک شدن رودخانه‌ها و دریاچه‌ها می‌شود. بسیاری از کشورهایی که در ابعاد وسیع به تولید مواد غذایی می‌پردازند مانند هندوستان، استرالیا، چین، اسپانیا و آمریکا به خط قرمز کمبود آب رسیده‌اند. کشاورزی علاوه بر هدر دادن آب، با کودها و مواد شیمیایی مختلف، باعث آلودگی آن نیز می‌شود.
•  رشد جمعیت
در 50 سال اخیر، جمعیت جهان بیش از دو برابر شده است. این رشد سریع جمعیت به همراه رشد اقتصادی و صنعتی، اکوسیستم آبی را در سراسر دنیا تغییر داده و منجر به کاهش شدید تنوع گونه‌های زیستی گردیده است. امروز 41 درصد جمعیت جهان در بستر رودخانه‌ها زندگی می‌کنند کما اینکه با رشد جمعیت، نیاز به ساخت و ساز و غذا و ... و به تبع آنها مصرف آب بیشتر نیز مورد نیاز خواهد بود.
• تغییر آب و هوا
هر چه انسان‌ها به تولید دی اکسید کربن و دیگر گازهای گلخانه‌ای در جو زمین ادامه دهند، شرایط و الگوهای آب و هوایی نیز در جهان تغییر خواهد کرد. در برخی نقاط خشکسالی رخ خواهد داد و در برخی نقاط سیل‌های خانمان برانداز جاری خواهد گردید. در برخی نقاط کوه‌‌های یخ و برف‌ها آب خواهند شد.
این تغییرات با یکدیگر تلاقی پیدا خواهند کرد و منجر به کمبود آب برای مصارف کشاورزی، تولید انرژی، اکوسیستم و زندگی شهری خواهد شد.
 
 
کمبود آب چه تاثیراتی خواهد داشت؟
 
• از بین رفتن زمین‌های مرطوب و حاصلخیز
تا سال 1900 حدود نیمی از زمین‌های مرطوب و تالاب‌های کره زمین از بین رفته بود. این زمین‌ها که زیستگاه پرندگان، چهارپایان، پستانداران و ماهی‌ها و ... هستند هم اکنون نیز در حال از بین رفتن می‌باشند. این زمین‌ها برای کشت برنج (که قوت غالب بسیاری از مردم جهان است) مناسبند و همچنین بهترین خدمات را به اکوسیستم می‌دهند زیرا به تصفیه آب کمک کرده، از وقوع طوفان جلوگیری می‌کند و سیل را نیز کنترل می‌نمایند.
• آسیب دیدن اکوسیستم و از بین رفتن گونه‌های گیاهی و جانوری
وقتی آب کمیاب می‌شود، زمین‌ها و مناظر طبیعی از بین می‌روند. دریای آرال در آسیای مرکزی روزگاری چهارمین دریاچه پرآب جهان به شمار می‌رفت. اما تنها طی سه دهه به اندازه دریاچه میشیگان حجم خود را از دست داده و اکنون یک زمین نمک به جای مانده که خطرات ناشی از طوفان نمک مردم آن منطقه را تهدید می‌کند. آلودگی‌ آب، کمبود غذا و انرژی، سقط جنین و زندگی کوتاه، از بین رفتن تنوع گیاهی و جانوری و ... از فجایعی است که مردم این خطه با آن روبرو هستند.
• کمبود آب برای میلیاردها انسان
برای ادامه زندگی آب پاکیزه نیاز است. اما امروز حدودا 1.1 میلیارد نفر از انسان‌های روی زمین با فقدان آب مواجه هستند و حدودا 2.7 میلیارد نفر هم دست کم به مدت یک ماه در طول سال با کمبود آب مواجهند. آب غیربهداشتی نیز یکی دیگر از معضلات است چرا که حدودا 2.4 میلیارد نفر از طریق آب آلوده به وبا، حصبه و دیگر بیماری‌های مرتبط با آب مبتلا می‌شوند. همچنین حدود 2 میلیون نفر که بیشتر آنها را کودکان تشکیل می‌دهند، از بیماری‌های اسهالی مربوط به آب آلوده جانشان را از دست می‌دهند.

شما قبلا به این نظر رای داده اید  ........      ..  .   ..       ....         ....   آمار نشون میده که 91 درصد آب کشور در کشاورزی 2 درصد در صنعت و 7 درصد در بخش خانگی مصرف میشه، بنابراین فقط با 10 درصد صرفه جویی در بخش کشاورزی به اندازه ی کل مصرف خانگی و صنعت صرفه جویی میشه. باید به همه ی کشاورزان امکانات آبیاری قطره ای داده بشه،