شرح: محوطه باستانی معصوم زاده که شاید همان چرمغان ذکر شده در متون تاریخی باشد، در بخش جنوبی شهر بجنورد قرار دارد و با توجه به اهمیت زیاد تاریخی و فرهنگی در سال1346به شماره 708 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. با توجه به توسعه دامنه ساخت و ساز شهری در این بخش و نیاز به تحدید محدودۀ عرصه و حریم اثر تا کنون سه نوبت گمانهزنی در تپه مصوم زاده انجام گرفته است. آثار به دست آمده از گمانهزنی در این سکونتگاه باستانی نشان میدهد تپه معصوم زاده طی چند صد سال از قرون اولیه اسلام تا پیش از دورۀ مغول مسکونی بوده است. متاسفانه به دلیل عدم توجه به عرصه و حریم تعیین شده برای تپه معصوم زاده توسط بخش مردمی و حتی ارگانهای دولتی امروزه بخش قابل توجهی از عرصۀ اثر از بین رفته و فقط حدود 8 هکتار از این محوطۀ باستانی بزرگ برجای مانده است.
1. نوبت دوم گمانه زنی به منظور تعیین عرصه و حریم محوطه باستانی معصوم زاده
باوجودیکه تپه معصوم زاده نخستین بار در سال 1355 توسط هیئتی به سرپرستی فائق توحیدی تعیین حریم و میله گذاری شده بود ولی نظر به تعدیهای انجام شده به حریم اثر و نامعلوم بودن حریم در ضلع شرقی و غربی تپه، باردیگر در پاییز سال 1370 هیئتی به سرپرستی رجبعلی لباف خانیکی در محوطه اقدام به گمانهزنی کرد. در این نوبت مجموعاً 14 گمانه کاوش شده که در هر یک آثار قابل توجهی از سکونت از قبیل دیوار خانهها، آجرفرش معابر، کوره یا اجاقهای پخت و انواع ظروف سفالی و شیشهای پیدا شد که در مجموع نشان دهندۀ استقراری با اهمیت بالا در محدودۀ زمانی قرون اولیه اسلام تا پایان قرن هفتم هجری است.
2. نوبت سوم گمانه زنی به منظور تعیین عرصه و حریم تپه معصوم زاده بجنورد توسعه روز افزون شهری و تصرف بخش قابل توجهی از عرصۀ تپه معصوم زاده توسط اشخاص حقیقی و ارگانهای دولتی در حدفاصل سالهای 1370 تا 1387 که محو شدن خطوط عرصه و حریم اثر را در پی داشت و از سوی دیگر تقاضاهای مکرر جهت انجام ساخت و ساز در بخشهای باقی مانده از تپه سازمان میراث فرهنگی را بر آن داشت تا با انجام گمانهزنی مجدد برای آخریب بار حدود و حریم این استقرار باستانی را مشخص سازد. از همینرو در تابستان 1387 هیئتی به سرپرستی امیرحسین قویدل مسئولیت تعیین عرصه اثر را بر عهده گرفت. این گمانه زنی علاوه بر مشخص ساختن حدود تپه باستانی دستاوردهای پژوهشی جالبی نیز در بر داشته است.