حجتالاسلام محمد غلام رضایی، استاد اخلاق حوزه علمیه قم، در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، با اشاره به آثار و عوارض غیبت در زندگی افراد در پاسخ به پرسش «چرا پشت سر یکدیگر حرف میزنیم؟» به معنی غیبت اشاره کرد و گفت: علمای اخلاق غیبت را به معنای یاد کردن دیگران به سخن یا فعلی که سبب ناراحتی و رنجاندن آنها شود بیان کردهاند.
وی اضافه کرد: غیبت و بدگویی ممکن است بیان نقص عضو، ضعف اخلاقی، کیفیت گفتار و کردار دیگران باشد و در برخی موارد این عمل در پشت سر فرد یا در محضر او گفته شود.
این نویسنده و محقق حوزوی با اشاره به آثار و پیامدهای غیبت در زندگی افراد اظهار داشت: غیبت و بدگویی دارای مفاسد بسیار زیادی است، در دنیا سبب از بین رفتن آبروی دیگران و حقیر شمردن او میشود.
وی ادامه داد: فشار قبر، گرفتار شدن در عذاب جهنم، سختی حساب روز قیامت، قبول نشدن نماز، از بین رفتن ایمان و نوشتن اعمال ثواب فرد در پرونده اعمال غیبت شونده و انتقال گناهان فرد غیبت شونده به پرونده اعمال فرد غیبت کننده از آثار اخروی غیبت و بدگویی دیگران است.
غیبت سبب دشمن تراشی میشود
حجتالاسلام غلام رضایی دشمن تراشی و برهم خوردن رفاقت و دوستی را از دیگر آثار بدگویی خواند و ابراز داشت: علت گرفتار شدن افراد به رذیله اخلاقی بدگویی به سبب عواملی مانند خشم، حسادت و خشونت است، فردی که نسبت به موفقیت دیگران حسادت ورزد در پی برملا کردن اشتباه و عیوب دیگران خواهد بود.
وی افزود: همچنین تلافی اعمال گذشته و برکنار کردن رقیبان از میدان مسابقه زندگی یا سیاست از دیگر عوامل بدگویی نسبت به دیگران و از بین بردن آبروی آنها است.
مشوق غیبتکننده مانند غیبتکننده است
استاد اخلاق حوزه علمیه قم تصریح کرد: در برخی موارد غیبت به سبب همراهی کردن افراد و یا همراه شدن با افراد حاضر در مجلس صورت میگیرد از اینرو در روایت آمده «فردی که به غیبت گوش فرا میدهد همانند فردی است که غیبت میکند».
حجتالاسلام غلام رضایی با اشاره به آیات قرآن کریم گفت: البته باید توجه داشته باشیم که میتوان درباره فرد ظالمی که به دیگران ستم میکند غیبت کرده و عیوب او را برای مردم بیان کرد.
بیان عیوب ظالم غیبت نیست
استاد اخلاق حوزه علمیه قم در ادامه به راههای علاج این رذیله اخلاقی اشاره کرد و تفکر در عاقبت گناه و مفاسد اخلاقی بدگویی و غیبت در دنیا و آخرت، تأمل در آثار مثبت ترک بدگویی و غیبت و تفکر قبل از سخن گفتن را از دلایل مهم در ترک این رذیله اخلاقی دانست.
سکوت راه نجات است
وی افزود: همچنین فرد باید از قرار گرفتن در مکانهایی که غیبت صورت میگیرد خودداری کند و تا حد امکان سکوت کرده و با تمرین زبانش را کنترل کند، در روایت آمده «سکوت راه نجات است».
حجتالاسلام غلامرضایی بیان داشت: فردی که در مورد دیگران غیبت میکند باید توجه داشته باشد که تنها با توبه گناهانش بخشیده نمیشود بلکه باید در برخی موارد حلالیت نیز از فرد غیبتشونده بگیرد و در برخی از موارد نیز افزونبر توبه و طلب حلالیت خوبیهای فرد غیبت شونده را بیان کند تا آبرویی که از فرد زائل شده است احیا شود.
وی در پایان گفت: البته باید توجه داشته که هر عملی عکسالعملی خواهد داشت و این بدان معنا است که غیبت و بدگویی دیگران سبب میشود تا دیگران نیز غیبت و بدگویی ما را انجام دهند.
شایان ذکر است، مقام معظم رهبری در دیدار جوانان خراسان شمالی به ارائه فهرستی از آسیبهای سبک زندگی پرداختند و بیست پرسش مطرح کردند، یکی از پرسشها این است که «چرا پشت سر یکدیگر حرف میزنیم؟».
گفتنی است، پرسشهای زیر بخش دیگری از پرسشهای مطرح شده از سوی مقام معظم رهبری است:
چرا فرهنگ کار جمعى در جامعهى ما ضعیف است؟
علت کارگریزى چیست؟
چرا در روابط همسایگىمان رعایتهاى لازم را نمیکنیم؟
چرا در زمینهى فرهنگ رانندگی، مردمان منضبطى به طور کامل نیستیم؟
الگوى تفریح سالم چیست؟
در بین ما دروغ چقدر رواج دارد؟
چرا در برخى از بخشهاى کشورمان طلاق زیاد است؟
علت پرخاشگرى و بىصبرى در میان بعضى از ماها چیست؟
چقدر به قانون احترام میکنیم؟ علت قانونگریزى در برخى از مردم چیست؟
انضباط اجتماعى در جامعه چقدر وجود دارد؟
وجدان کارى در جامعه چقدر وجود دارد؟
چرا برخى از حرفهاى خوب، ایدههاى خوب، در حد رؤیا و حرف باقى میماند؟
چه کنیم که ریشهى ربا در جامعه قطع شود؟
آپارتماننشینى چقدر براى ما ضرورى است؟
تجملگرائى چیست؟ بد است؟ خوب است؟ چقدرش بد است؟ چقدرش خوب است؟
چرا در بین بسیارى از مردم ما مصرفگرائى رواج دارد؟
چرا در برخى از بخشهاى کشورمان روى آوردن جوانها به مواد مخدر زیاد است؟
چرا صلهى رحم در بین ما ضعیف است؟
آپارتماننشینى چقدر براى ما ضرورى است؟ چقدر درست است؟
طراحى لباسمان چقدر متناسب با نیازهاى ما و عقلانى و منطقى است؟
آرایش در بین مردان و زنان چقدر درست است؟
آیا ما در معاشرتهاى روزانه، به همدیگر به طور کامل راست میگوئیم؟
بعضىها با داشتن توان کار، از کار میگریزند؛ علت کارگریزى چیست؟
علت پرخاشگرى و بىصبرى و نابردبارى در میان بعضى از ماها چیست؟
حقوق افراد را چقدر در رسانهها ، در اینترنت و... مراعات میکنیم؟
تولید کیفى در بخشهاى مختلف، چقدر مورد توجه و اهتمام است؟
چرا به ما میگویند که ساعات مفید کار در دستگاههاى ادارى ما کم است؟
چرا در بعضى از شهرهاى بزرگ، خانههاى مجردى وجود دارد؟ این بیمارى غربى چگونه در جامعهى ما نفوذ کرده است؟
چه کنیم که طلاق و فروپاشى خانواده، آنچنان که در غرب رائج است، در بین ما رواج پیدا نکند؟
چه کنیم که زن در جامعهى ما، هم کرامت و عزتش حفظ شود, هم وظائف اجتماعی اش را انجام دهد و هم حقوق اجتماعی و خانوادگی اش محفوظ بماند؟
چه کنیم حق همسر، حق فرزندان رعایت شود؟/993/ت302/ن