در جامعه شناسی ورزش کارکردهای مختلفی برای ورزش و از جمله فوتبال قائلند اساسا ورزش های تیمی مانند فوتبال شعاع اثرگذاری گسترده ای بر جامعه و افراد آن دارند از یکسو سوپاپی برای تخلیه هیجانات منفی جوانان و نوجوانان بوده و از سوی دیگر زمینه ای برای ایجاد انسجام و یکپارچگی ملی است چرا که این تیم بعنوان نماینده یک دولت - ملت با شناسنامه واحدی پا بر عرصه رقابت جهانی می گذارد در شرایطی که باید از حداکثر ظرفیت چنین فرصت های ایجاد نشاط عمومی حداکثر بهره مندی می شد تبدیل به یک تراژدی اسفناکی شد که مدتها اثار و پیامدهای منفی آن براحتی فراموش نشده و کما کان به احساس بیگانگی نوجوانان و جوانان را با ورزش ملی را رقم خواهد زد. سوا از محتوا و شکل بازی ( گرچه خیلی صحبت ها می توان در این زمبنه ارائه کرد اما صلاح بر اسن است که اهل فن در این زمینه قلم بزنند و ما خود را شایسته این جایگاه نمی دانیم ) نقش برجسته رسانه ملی در پوشش و اطلاع رسانی از دوجهت قابل بررسی است یک وجه این نگاه چگونگی اطلاع رسانی بود رسانه ملی بقول طرفداران مطالعات فرهنگی ورزش فوتبال را که اساسا یک ورزش مردانه است با اضمحلال و تلاشی جنسیتی و سنی تبدیل به یک ورزش همه سنی و همه جنسی کرده است یعنی هم محبوب مردان و جنس مذکر است و هم محبوب زنان و دختران البته هم مخاطبینی در بین کودکان دارد و هم بین علاقمندانی بین سالمندان . لذا در برد و باخت تیم ملی هم همه این افراد از کودک و نوجوان تا جوان و سالمند آسیب می بینند و مطلب دیگر دامن زدن به این همه التهابات و هیجان سازی است ایا نمی شد خیلی عادی از کنار این بازی ولو بین المللی می گذشتیم و به یک دغدغه ملی تبدیلش نمی کردیم آیا درصورت وجود گزینه های دیگر ( اهمیت دادن به بازی های دیگر و پرداخت نه چندان فرسایشی به اهمیت این بازی توسعه اوقات فراغت نوجوانان و جوانان نه لزوما از طریق فوتبال بلکه امور دیگر) سطح انتظارات عمومی از عملکرد تیم ملی اینقدر بالا می بود ؟ بالاخره هیجان سازی همانند همه عناصر اجتماعی دارای کارکردهای مثبت است و هم کارکردهای منفی . و خدا می داند اثار هیجانی این باخت ناراحت کننده بر روح و روان فردی و اجتماعی چقدر تاثیر خواهد داشت برخورد جهت دار رسانه ملی که البته سناریوی همیشگی هم هست گویا دست بردار این موضوع هم نیست کاش برخورد این رسانه با بازی جام آسیا همانند هر اتفاق دیگر کاملا بیطرفانه می بود تا اینقدر توقعات ملی را از یک تیم ضعیف فعلی اینقدر بالا نمی برد بالاخره توقعات فزاینده و صعودی پیامد ناخودآگاه تخریبی و فرسایشی هم دارد نمونه اش احساس ناراحتی و دلمردگی در جامعه است ولو اینکه اثار این باخت و به تبع آن ناراحتی عمومی کوتاه مدت و چند روزه هم باشد . همه ما چون درگیر هیجانات رسانه ای شدیم دوست داشیم تیم ملی برنده تیم باشد اما با توجه به عملکرد ضعیف تیم ملی فوتبال در بازی های قبلی و تکنیک و تاکتیک بهتر تیم مقابل (عراق ) اگر قدری عاقلانه و منصفانه نگاه کنیم انصافا برد حق عراقی ها بود چون نظم و انضباط تیمی بمراتب بهتری از ما داشتند و این دقیقا بازتاکیدی است بر اینکه مدیریت علمی تعیین کننده سرنوشت تیم است نه اینکه دنبال بهانه بگردیم و گناه باخت را طبق قاعده باخت های همیشگی باه گردن این و آن و داور و گرمای هوا و شرجی بودن هوای استرالیا بندازیم به زعم بنده مادامیکه برخورد علمی و بدور از هیاهو با برد و باخت های ورزشی نشود این سناریو تکرار خواهد شد فراز و نشیب بازی ها و اینکه قابل پیش بینی نیست بر سبیل هیچ منطقی راست نیست و این نه به ماهیت این بازی بلکه به کنشگران آن یعنی تیم و کادر مدیریتی و بازیکنان آن بر می گردد فراموش نکنیم زمانی این پیش بینی سخت و دشوار است که رقیب تیم قوی باشد و شرایط بازی و قدرت مصاف دو تیم مقابل بالسویه باشد عملکرد قوی و منطقی تیم ملی عراق که در شرایط بحرانی و جنگ زده بسر می برد و کلیت جامعه در یک شرایط سیاسی پر التهاب بسر برده و شاهد جنگ های داخلی و قومی و حملات داعش شده است اما تیم فرستاده شده به جام اسیایی اینقدر با ذکاوت بازی ارائه می دهد و از همان دقایق اول افسار بازی را با مدیریت عالی بدست می گیرند به تحلیل نیاز دارد نیار به تحلیل وانشناسی جمعی و تیمی و متقابلا باید تحلیل ها را به جهت سمت و سو دارد که براستی چرا در ضربات پنالتی وجود داروازه بان تیم ملی ایران (حقیقی ) با نبودش فرقی نمی کرد نیاییم باخت را به اخراج یک بازیکن و 10 نفره شدن تیم ملی نسبت دهیم گرچه ما منکر تاثیر بار روانی این اخراج نیستیم اما منطق حکم می کند به همه عوامل و شرایط نگاه کنیم و دچار " جزئی نگری و تقلیل گرایی روش شناختی " نشویم نیاییم عملکرد باخت تیم ملی را به اخراج یک بازیکن توسط داور و یا عملکرد کی روش مربی و مسائل کم اهمیت دیگر نسبت دهیم تا کی باید با طرح بهانه های مختلف ناکارامدی سیستمی یک تیم را پشت بهانه های بی مورد و غیر منطقی پنهان کنیم .
و بلاخره طرح یک سوال مهم :
براستی چه کسی پاسخگوی سرکوب احساسات پاک نوجوانان و جوانان کشور باید باشد که فارغ از هر نوع اسباب فراغتی تنها دغدغه شان با دربی های بین المللی است ؟ چه کسی باید تاوان افسردگی ها و راهی بیمارستان شدنی های نوجوانان و جوانان این مرز بوم باشد که تنها دلگرمی شان پایان تراژیک و زودهنگام بازی های تیم ملی در استرالیا است و تیم ملی ؟ فدراسیون فوتبال ؟ مسئولین وزارت ورزش و ...؟ دریغ از احساس اندک مسئولیت مدنی در مسئولین ورزش صد افسوس نه محاکمه ای نه پیگردی و نه ... !
به گزارش مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش وپرورش در پی برداشت نادرست برخی رسانه ها نسبت به جوابیه ارسالی این وزارت خانه در خصوص «ممنوعیت تنبیه بدنی درمدارس » اطلاعیه ای به شرح زیر صادر کرد.
1-وزارت آموزش و پرورش همواره از طرح دیدگاه های مختلف در خصوص مسائل نظام آموزشی استفاده کرده و نقد دلسوزانه را تحفه الهی می داند که می تواند به ارتقای نظام آموزش و پرورش کشور کمک نماید.
2-تنبیه بدنی از نظر مقررات و قوانین آموزش و پرورش ممنوع و انجام آن جرم است و با مرتکبین تنبیه بدنیبراساس قوانین و آیین نامه های مصوب برخورد جدی شده و می شود.
3-جامعه فرهنگیان کشور به عنوان مربیان و معلمان، عهده دار آموزش و تربیت دانش آموزان هستند و در این مسیر عشق، ایمان و اخلاص را سرلوحه انجام وظیفه می دانند و همواره با بهره گیری از روشهای تشویقی و انذاری مورد تأیید تعلیم و تربیت اسلامی، برای پیشبرد اهداف آموزش و پرورش بهره می گیرند.
4-در گستره نظام تعلیم و تربیت و فراوانی مدارس کشور موارد نادر تنبیه بدنی، همیشه از سوی مسئولان و معلمان محکوم است .شایسته است به جای بزرگ نمایی و تبلیغات ژورنالیستی، رسانه ها به ویژه رسانه هایی که داعیه دار آرمان ها و ارزش های دینی می باشند متعهدانه به ریشه یابی و علل وقوع آن و ارایه راه حل های عملی برایواقع نشدن معدود تنبیهات صورت گرفته بپردازند . لازم است تاکید شود نگاه جریانی، غیرحرفه ای و کلیشه ایبه مؤلفه های تعلیم و تربیت غیر مسئولانه است و با توجه به اهمیت دستگاه آموزش و پرورش ضروریست متعهدانه عمل نماییم.
5-آنچه در واکنش به جوابیه اداره کل امور تربیتی و فرهنگی معاونت پرورشی و فرهنگی این وزارتخانه از سوی آن رسانه اعلام شده است. در خوشبیانه ترین حالت برداشتی غلط از یک تحلیل علمی در باب روش های تشویق و تنبیه است به گونه ای که درج تیتر «پیشنهاد قانونی شدن تنبیه بدنی» علیرغم تاکیدات قانونی و توصیه های مسئولان و برخوردهای صورت گرفته با متخلفان تنها اقدامی برای مشوش کردن اذهان خانواده ها و دلسوزانه نظام تعلیم و تربیت است. تنبیه یعنی روش های بازدارنده و تنبیه بدنی یعنی اعمال خشونت . موضع علمی آن جوابیه این بوده است که روش های بازدارنده موجود ناکارآمد است و باید در آن تجدید نظر اساسی صورت گیرد اما تنبیه بدنی همچنان از نظر صاحب نظران تعلیم و تربیت و مقررات آموزش و پرورش و نگاه مسئولان آن نامطلوب، غیرموثر و محکوم است .
6-معلمان عزیز کشور علاوه بر شغل شریف معلمی عموما خود نیز پدر ومادر هستند و امانت های مردم را همچون فرزندان خود گرامی می دارند و به هیچ وجه تنبیه بدنی گلهای بوستان باغ تعلیم و تربیت را شایسته ی شأن والای معلمی نمی دانند و نادر اتفاقات رخ داده را خروج از دایره اخلاق معلمی می دانند.
در پایان به صراحت اعلام می شود که منظور از تنبیه، مجموعه روش های باز دارنده به استثنای تنبیه بدنی است که در ماده 76 آیین نامه اجرایی مدارس به طور کامل تصریح و تشریح شده است و وزارت آموزش وپرورش همواره به همکاران محترم آموزشی و تربیتی توصیه نموده است که از موارد احصاء شده در ماده فوق الذکر برای راهنمایی و تربیت دانش آموزان استفاده نمایند.
اتفاق ناامیدکننده هفته گذشته، بدون تردید انتشار مصاحبه حیرت انگیز مجتبی جباری با وب سایت «الکاس» قطر بود؛ جایی که شماره هشت سابق فوتبال کشورمان درست شب بازی با عنابی ها، به تیتر اول خبرگزاری حریف تبدیل شد و هر چه دل تنگش می خواست در مورد فوتبال ایران به زبان آورد! او گفت کارلوس کی روش هیچ چیز به تیم ملی اضافه نکرده و حتی یک نکته هم به وی نیاموخته است، گفت در فوتبال ایران به نسل جدید بها داده نمی شود، گفت افتخار می کند از اینکه به لیگ قطر پیوسته و جایی حضور دارد که جوانان مورد توجه هستند، گفت همه دنیا شاهد بازی های ضعیف ایران در برزیل بودند و این تیم نمی تواند مدعی قهرمانی در جام ملتها باشد، گفت که خداحافظی اش از تیم ملی به خاطر دلواپسی اش از به خطر افتادن منافع الاهلی بوده و احساس نگرانی می کرده از اینکه در صورت حضور در جام جهانی، مصدوم شود و فرصت خدمت به باشگاه قطری را از دست بدهد. او گفت، هرآنچه را که نباید می گفت. بی خیال تکذیب و توجیه های بعدی؛ مهم، مصاحبه ای بود که چند ساعت مانده به بازی مرگ و زندگی قطری ها روی اینترنت رفت، آن هم با امضای یک ستاره ایرانی!
این اولین بار نیست که مجتبی جباری با سخنان شگفت انگیزش باعث بهت و حیرت ایرانیان می شود. او پیش تر در پایان بازی استقلال و الهلال عربستان شدیدا به تشویق «خلیج فارس» توسط تماشاگران اعتراض کرده و بعد از پیوستن به الاهلی گفته بود «خوشحالم که در قطر، هر روز استعدادهای جدیدی از خودم کشف می کنم!» این آخری اما واقعا شاهکار بود. چه کسی فکرش را می کرد شب یک بازی کلیدی تیم ملی، تیر زهرآگین از جانب جبهه خودی شلیک شود؟ مارادونا را ول کنید، غضنفر راهم ول کنید، این دفعه زیدان را بگیرید! دنیای عجیبی است؛ این طرف بعد از سوت پایان ایرماتوف، کی روش پرتغالی که پیش تر به تبانی با قطر متهمش کرده بودند، با صورتی کبود از هیجان زانو می زند و پیروزی تیمش را جشن می گیرد. آن طرف اما ستاره فوتبال ایران بزم رسانه های دشمن را چراغانی می کند. کاش هیچ وقت «زادگاه» را مساوی با «ملیت» نمی گرفتیم!
بعد ازخواندن این مصاحبه، شاید بشود یک دنیا سوال از جباری پرسید. شاید بشود روزی را به یادش آورد که استاد بعد از بازی با سایپا مهر کرج، درایت کی روش را به رخ مظلومی کشید و هر چه دلش خواست علیه سرمربی استقلال گفت. شاید بشود جلد مهم ترین مطبوعات دنیا را بعد از بازی ایران و آرژانتین برایش ردیف کرد و نشانش داد که بازی به قول او «افتضاح» کشورمان، چه بازتابی در جهان داشت. این همه اما چه فایده ای دارد، وقتی کسی خودش را به خواب زده و سودای برخاستن ندارد؟ اصلا گیریم که همه این حرف ها درست باشد و از سر دلسوزی، اما آیا بهترین جا برای طرح شان، یک رسانه قطری بوده است؟ یعنی هیچکس در ایران به آقا مجتبی تریبون نمی داد تا بیاید و حرفش را بزند؟ آیا اگر او اراده می کرد در برنامه نود نقطه نظراتش را به زبان بیاورد، عادل فردوسی پور این فرصت را در اختیارش قرار نمی داد؟ سیلی زدن به صورت دوست مقابل دیدگان دشمن، چه سودی دارد؟ چه کسی قرار است حرف های جباری را در یک رسانه بیگانه بشنود و آنها را مبنای عمل قرار بدهد؟ در این شرایط آیا حق نداریم بیش از پیش به نیت او شک کنیم و از آقای ستاره ناامید باشیم؟
مجتبی جباری سال هاست که «از بالا» به فوتبال ایران نگاه می کند و هیچ فرصتی را برای تحقیر آن از دست نمی دهد. او همان کسی است که پیتزا دادن باشگاه به بازیکنان را به تمسخر می گیرد، اما به خودش اجازه می دهد مربیانش را در هم بکوبد، با یک بازیکن وسط زمین درگیر شود و حکم اخراجش از تیم را بدهد یا وسط قرارداد با یک باشگاه حرفه ای ناگهان زیر همه چیز بزند و چمدانش را ببندد. او حالا صراحتا گفته یک تیم عربی حوزه خلیج فارس را در آستانه جام جهانی به تیم ملی کشورش ترجیح داده است. به به، عجب روحیه ستایش برانگیزی! بیچاره ژاپنی های مفلوک و آماتور که همین حالا نصف بازیکنان شان لیگ های ممتاز اروپایی را درست وسط مسابقات ول کرده اند و برای بازی در جام ملتهای آسیا زیر پرچم کشورشان آمده اند. این بدبخت ها کی قرار است درست شوند آقا مجتبی؟
شاید جباری از هیچ بازیکنی در جهان به اندازه کرار جاسم نفرت نداشته باشد؛ کسی که او در موردش گفته بود: «می خواستم در رختکن بزنمش، اما بچه ها گفتند غریب است!» کاش اما مجتبی بعضی چیزها را از همین عراقی پرحاشیه یاد می گرفت؛ کسی که وقتی چند هفته پیش در اوج آمادگی فنی از تیم ملی کشورش خط خورد، حاضر نشد حتی یک خط در این مورد با رسانه های ایرانی حرف بزند. عادل فردوسی پور در برنامه نود خودش را کشت تا او روی آنتن تلویزیون کشورمان فقط چند کلمه فارسی صحبت کند، اما کرار که این زبان را از سعدی و حافظ هم بهتر بلد است هرگز زیر بار نرفت و تنها به زبان مادری اش سخن گفت. مشکلی هم نیست البته؛ تیم ملی ایران که به قول آقا مجتبی «پیر» است، با گل یک جوان 20 ساله قطر جوانگرا(!) را با همه بازیکنان چند ملیتی اش حذف کرد تا متهم ردیف اول فساد در فوتبال جهان، به خاکش برگردد و جباری را از تنهایی دربیاورد. ممنون آقای شماره هشت؛ شما از همنشینی ات با شیوخ لذت ببر و ما از تماشای سردار آزمون در آغوش هموطنانی که روی سکو «مردانه» تیم شان را تشویق کردند. به خدا که معامله خوبی است؛ سرباز جنگ گریز را دادن و سردار دلپذیر را گرفتن!