برچسب سبزوار، - همه چیز از همه جا

نگاهی به ابنیه قدیمی در سبزوار+عکس

سبزوارنگار/ شهرستان سبزوار، دارای بافت درون‌گرا، متاثر از شرایط آب و هوایی می‌باشد، از بررسی بافت سنتی سبزوار، می‌توان به ویژگی‌هایی دست یافت، که از جمله آنها می‌توان، به جهت و امتداد کوچه‌ها و راسته‌ها اشاره کرد که بیشتر شمالی – جنوبی و شرقی – غربی بوده، کوچه‌ها و گذرها غالبا با قلوه‌سنگ فرش شده بودند و چیدمان خانه‌ها، به صورت شطرنجی است و جهت اصلی خانه‌ها، با تبعیت از شیب زمین شمالی و جنوبی بوده است.

همچنین ایوان رو به جنوب در زمستان، برای استفاده از آفتاب اهمیت داشته، درها و پنجره‌های خانه‌ها، غالبا کوچک بوده است و معمولا مصالح به کار رفته‌در بناهای سنتی بسیار همگون و متناسب با طبیعت و اقلیم شهر و عمدتا از آجر و خشت و گل و چوب بوده است.

خانه‌های سنتی سبزوار، تحت تأثیر عوامل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی و زیست محیطی شکل گرفته است؛ همه عناصر واحد مسکونی در کنار هم گرداگرد یک فضا قرار داشته که تشکیل یک خانه را می‌داده است.

این عناصر هم شامل: (اتاق، دالان، پنجره، سقف و ...) است که متأثر از شرایط اقلیمی آن مکان بوده است.

نمای خارجی خانه‌ها، از آجر یا کاهگل و گچ و یا ترکیبی از آنها می‌باشد. نمای بیرونی و درونی خانه نیز پایگاه اعتبار و حیثیت اجتماعی افراد بوده است.

خانه اسکویی ها با معماری منحصر به فرد

در بافت قدیم، خانه‌ها، اکثرا فاقد نقشه بوده‌اند و به طور ذهنی و انتزاعی برای ساخت آن اقدام می‌کرده‌اند. پشت‌بام‌ها عموما کاهگلی است.

بیشتر خانه‌های قدیمی سبزوار معمولا دور تا دور حیاط و رو به قبله یا رو به آفتاب، احداث می شده است.

قبل از شروع خانه‌سازی، در قدیم رسم بوده است ((ساعت می‌گرفتند.)) یعنی از روی کتب دینی و ساعت این کار را تعیین می‌کردند و در صورتی که روز و ساعت مشخص می‌شد، در آن روز معین و مشخص ابتدا با گفتن ذکر و طلب یاری از خدا کار را شروع می‌کردند.

پس از مدتی، وقتی سقف خانه را می‌پوشاندند، صاحب‌خانه، یک گوسفند یا برّه یا خروس، بنا به وسع خود ذبح می‌کرد و خون قربانی را به اطراف خانه می‌پاشیدند.

آداب شروع اسکان سکونت در خانه‌ای، که تازه ساخته شده و نوبنیاد است و یا خانه‌ای که عروس و داماد برای اولین بار به آن وارد می‌شوند، همراه با آداب خاصی صورت می‌گیرد.

معمولا برای ورود به منزل نو (مبارک باد) می‌گفتند و گوسفندی ذبح می‌کردند، افراد فامیل نیز کله قند، شیرینی و حتی تخم مرغ، به عنوان چشم‌روشنی می‌آوردند و صاحب منزل نیز یک سور (میهمانی) می‌داد.

در هنگام سکونت در یک خانه جدید صاحبخانه افراد فامیل را دعوت کرده و یک روحانی می‌آمد روضه حضرت ابوالفضل (ع)، امام حسین (ع)، یا موسی بن جعفر (ع) می‌خواند.

عروس و داماد که تازه ازدواج کرده بودند، هنگام ورود به خانه جدید، معمولا رسم بود، که عروس دستش را درون عسل می‌کرد و آنرا بالای سردر خانه می زد، به این مفهوم که (کامت شیرین) باشد.

همچنین کاسه‌ای پر از جو، را جلوی پای عروس قرار می‌دادند، تا هنگام ورود به اتاق آن‌ قدر آن‌ را با پا به سمت جلو می‌زد، تا کاسه برگردد و جوها روی زمین بریزد و منظور از این کار، آن بود که (او با خود روزی می‌آورد)