فعل
فعل کلمه ای است که انجام گرفتن کار یا رخ دادن حالتی را در یکی از زمان های سه گانه گذشته ، حال و آینده نشان می دهد .
در فعل چهار ویژگی از اهمیت بسیار برخوردار است :1- مفهوم انجان گرفتن کار یا حالت . 2- شخص . 3 - زمان . 4- مفرد و جمع .
فعل تام و ربطی
فعل هایی که انجام گرفتن کاری را نشان می دهند فعل های تام می گویند .
مثال :خوردند ، رفت . شنیدند.
فعل هایی که معنی کاملی ندارند وفقط برای اثباط یا نفی چیزی به کار می روند فعل های ربطی می گویند.
معروفترین آنها : است ،بود ، شد ،گشت ،گردید.
توجه : دو فعل "گشت و گردید" تنها در صورتی ربطی هستند که به معنای شدن باشند،در غیر این صورت فعل تام هستند .
نهاد
نهاد قسمتی ازجمله است که درباره ی آن خبری می دهیم.
نهاددو نوع است : 1- نهادفاعلی 2-نهادغیرفاعلی (مسندَالیه)
نهاد فاعلی :برکننده ی کار دلا لت کند. مثال : مردم با تمام وجود جنگیدند.
نهاد غیرفاعلی (مسندَالیه):وقتی حالت یا صفتی را به نهاد نسبت دهیم. مثال :کودک گرسنه بود .
توجه : در جمله ای که فعل تام (غیرربطی ) دارند، نهاد فاعلی است ودر جمله ای که فعل ربطی دارند نهاد غیر فاعلی (مسندَالیه ) است.
مفعول
مفعول کلمه ای است که کار بر روی آن واقع شده است . مثال : مادرم را صدا کردم.
نشانه های مفعول : 1- بدون نشانه . مثال : کتاب خریدم . 2- "حرف "را " بعد از مفعول . مثال :کتاب را خریدم . 3-حرف "ی" بعد از مفعول .مثال : کتابی خریدم . 4- حرف " ی ، را "بعد از مفعول . مثال : کتابی را خریدم .
روش تشخیص مفعول در جمله : هرگاه فعل جمله متعدی بود برای پیدا کردن مفعول از رابطه ی زیر استفاده می کنیم.
جه چیزی را یا چه کسی را + فعل ← مفعول
مثال :پنجره را بستم . چه چیزی را بستم ؟ پنجره : مفعول .
مسند
صفت یا حالتی است که به کمک فعل های ربطی به نهاد نسبت داده می شود .
خانه ام خراب شد .
روش پیدا کردن مسند : هرگاه فعل جمله ربطی بود ،مسند از رابطه ی زیر به دست می آید .
نهاد + چی یا چگونه + فعل ← مسند . مثال : مریم گرسنه است . مریم چگونه است ؟ گرسنه (مسند )