کبد چرب (Fatty liver) یا استئاتوز واژه کلی برای اشاره به جمع شدن چربی در کبد است. وجود چربی در کبد، طبیعی میباشد، اما اگر این میزان از چربی بیشتر از 5 تا 10 درصد وزن کل کبد شود، فرد به بیماری کبد چرب دچار شده است. کبد چرب یک بیماری درمان پذیر است ولی بعضی اوقات میتواند باعث اثرات و عوارض خطرناکی شود. کبد چرب معمولا نشانه و علامتی نداشته و باعث آسیبی همیشگی و برگشت پذیر نمیشود. وظیفه کبد بررسی هر غذایی که میخوریم و هر نوشیدنی که مینوشیم برای تصفیه مواد خطرناک است. اگر میزان زیادی چربی در کبد وجود داشته باشد، این فرآیند دچار مشکل میشود. در بعضی از مواقع کبد چرب باعث التهاب و یا زخم های کبدی میشود. در شدیدترین حالت کبدچرب فرددچارآسیب ونارسایی کبدی می شود. کبد چرب بیماری معمولی است و 10 تا 20 درصد افراد در ابالات متحده دچار این بیماری میباشند. اکثر موارد کبد چرب در سنین بین 50 تا 60 سال تشخیص داده میشود. زمانی که کبد چرب بدلیل سایر مشکلات رخ میدهد، خطرناک بوده و باید به موقع برای درمان اقدام کرد.
انواع کبد چرب:
کبد چرب به سه دسته کلی، کبد چرب غیرالکلی، کبد چرب الکلی و کبد چرب حاد بارداری تقسیم میشود.
کبد چرب غیرالکلی:
این بیماری زمانی رخ میدهد، که کبد در شکستن چربی ها دچار مشکل میشود و با جمع شدن چربی در بافتهای کبد، فرد دچار کبد چرب میگردد. این بیماری با مصرف الکل مرتبط نبوده و زمانی مشخص میشود که 10 درصد و یا بیشتر وزن کبد حاوی چربی باشد. این بیماری خود نیز به چند دسته تقسیم شده و در شدیدترین مراحل باعث سیروز کبدی و یا زخم و سپس نارسایی کبدی میگردد.
کبد چرب الکلی:
این بیماری جزء اولین مرحلههای بیماری های کبدی مربوط به الکل است. کبد با مصرف زیاد الکل صدمه دیده و قادر به شکستن چربی ها نیست. اگر فرد از مصرف الکل خودداری نماید، این نوع کبدچرب کم کم درمان میگردد، اما در صورت ادامه به مصرف الکل فرد ممکن است دچار سیروز کبدی گردد.
کبد چرب بارداری:
هرچند این نوع از کبد چرب خیلی نادر بوده، با اینحال جمع شدن چربی در هنگام بارداری میتواند خطراتی جدی هم برای مادر و هم برای جنین داشته باشد. این بیماری میتواند باعث نارسایی کبدی، نارسایی کلیه، عفونت شدید و یا خونریزی شود. هرچند دلیل این بیماری کاملا شناخته نشده اما دانشمندان معتقدند این بیماری با هورمون های این دوران در ارتباط است. علایم این بیماری در سه ماه سوم رخ داده و شامل حالت تهوع، استفراغ، درد در قسمت بالایی سمت راست شکم، زردی و کسالت عمومی گردد. زنان باردار باید آزمایش های لازم را برای اطلاع از این بیماری انجام دهند، اکثر زنان پس از زایمان شروع به بهبود مینمایند.
علایم کبد چرب:
کبد چرب معمولا یک بیماری خاموش است و بخصوص در مراحل اولیه نشانهای ندارد. زمانیکه بیماری پیشرفت کند، میتواند باعث علایم مبهمی همچون:
· خستگی
· کاهش وزن و یا کاهش اشتها
· ضعف
· تهوع
· گیجی، مشکل در تصمیم گیری و یا تمرکز
سایر نشانه هایی که ممکن است احساس شود شامل:
· درد در مرکز و یا سمت راست قسمت بالایی شکم
· بزرگ شدن کبد
در صورتیکه فرد دچار سیروز کبدی هم شود، علایم زیر ممکن است رخ دهند:
· احتباس مایعات
· کاهش ماهیچه ها
· خونریزی داخلی
· زردی پوت و چشم ها
· نارسایی کبدی
دلایل ابتلا به کبد چرب:
یکی از شایع ترین دلایل ابتلا به کبد چرب اعتیاد به الکل میباشد. بعضی از داروهای خاص و اختلالات متابولیک نیز یکی دیگر از این دلایل هستند. در بیشتر مواردیکه فرد الکلی نیست، پزشکان دلیل قطعی برای ابتلا به کبد چرب را نمیدانند، اما موارد زیر میتواند باعث کبد چرب و یا افزایش خطر ابتلا به آن شوند، این عوامل شامل:
· چاقی · دیابت نوع 2 · فشار خون بالا · مصرف داروهایی همچون آسپرین، داروهای استروئیدی، تاموکسیفن و تتراسیکلین · باداری · مسمومیت · ویروس ها (ویروس هپاتیت A و سایر ویروس ها) · سوءتغذیه · کلسترول خون بالا · سندرم تخمدان پلی کیستیک · کم کاری تیروئید (hypothyroidism) · جراحی بای پس معدهآزمایش ها و تست هایی که برای مشخص کردن ابتلا به کبد چرب استفاده میشوند، شامل:
· آزمایش خون، که شامل تست عملکرد آنزیم های کبدی میشود.
· تصویر برداری، که از طریق روش های مختلف همچون CT اسکن و اولتراسوند و یا ام آر ای (MRI) انجام میشود.
· آزمایش بافت های کبدی، که با یک سوزن کوچک بخش کوچکی از کبد برای انجام آزمایش برای تشخیص ابتلا به کبد چرب برداشته میشود.
درمان کبد چرب
درحال حاضر درمان خاصی برای کبدچرب وجود ندارد. برای درمان کبد چرب میبایست سایر مشکلات از جمله دیابت و یا کلسترول درمان گردد. درمان های معمول این بیماری شامل:
· ترک مصرف الکل
· مدیریت کلسترول
· کاهش وزن
· کنترل قندخون
میباشد. برای دریافت دارو و توصیه در مورد کنترل و مدیریت سایر بیماری ها و مشکلات که منجر به کبد چرب میشوند، باید به پزشک مراجعه نمود.
· نحوه تشخیص بیماری771 فومنی در ماه محرم و صفر خون اهدا کردند
رئیس انتقال خون فومن گفت: 771 نفر از مردم شهرستان فومن در ماههای محرم و صفر در این شهرستان خون اهدا کردند.
عباس قربانی، رئیس انتقال خون فومن در گفتوگو با خبرنگار آوای گیلان در فومن اظهار کرد: در دوماه محرم و صفر بیش از 800نفر به انتقال خون فومن مراجعه کردهاند که 771 نفر موفق به اهدای خون شدهاند.
وی با بیان اینکه آقایان در سال میتوانند چهار بار خون اهدا کنند، افزود: این امر در بانوان سه بار در سال میتواند صورت بگیرد.
رئیس انتقال خون فومن با بیان اینکه مردم باید در تمام فصول و ایام سال اهدای خون داشته باشند، گفت: متاسفانه افراد اهدای خون را فقط در ایام خاص مانند شبهای قدر، شب و روز تاسوعا و عاشورا، اربعین و... انجام میدهند.
قربانی با بیان اینکه در ایام نوروز و تعطیل این نهاد باز است، تصریح کرد: از مردم نوعدوست تقاضا میشود به دلیل اینکه با کمبود ذخایر خونی به ویژه در ایام نوروز مواجه نشویم همانند گذشته حضور فعال در پایگاههای انتقال خون داشته باشند.
وی عدم بیماری و داشتن توانایی جسمی را از شرایط اهداکنندگان خون عنوان کرد و افزود: فرد اهداء کننده مورد مصاحبه و معاینه پزشکی قرار میگیرد و اگر شرایط اهداء را نداشته باشد از اهداء معاف میشود.
رئیس انتقال خون فومن گفت: از آنجا که این نهاد یکی از ارکان اساسی و پشتیبان مراکز درمانی به شمار میرود و مراجعهکنندگان آن، اهدا کنندگان خون هستند که بدون هیچگونه چشمداشتی خون خود را هدیه میکنند، تکریم آنان از جایگاه و اهمیت ویژهای برخوردار است.
زمانی که شما شروع به ورزش میکنید و یا اجسام سنگین را بلند میکنید، شما خیلی سریعتر و بیشتر به تامین انرژی نیاز دارید. بنابراین سوخت انتخابی بدن کربوهیدرات خواهد بود و بدن بیشتر کربوهیدرات میسوزاند تا چربی.
اما لازم است بدانید این افزایش سوخت کربوهیدراتها به معنی افت سرعت کاهش وزن نیست. زمانی که شدت ورزش و فعالیت بدنی تان را افزایش میدهید میزان انرژی مورد نیاز شما هم افزایش پیدا میکند و بدن لازم میداند علیرقم وابستگی بیشتر به کربوهیدراتها برای تامین انرژی سوخت به انرژی چربیها نیز نیازمند باشد.
بد نیست با ذکر یک مثال بیشتر توضیح دهیم: اگر شما در طی پیادهروی آرام ۲۰۰ کیلوکالری به ازای هر ساعت کالری بسوزانید، ۶۰ درصد آن از چربی (۱۲۰ کیلوکالری) و ۴۰ درصد از کربوهیدراتها تامین میشود (۸۰ کیلوکالری). اما اگر به جای پیادهروی آرام شروع به دویدن کنید و ۶۰۰ کیلوکالری در ساعت بسوزانید، ۴۰ درصد این انرژی از چربی (۲۴۰ کیلوکالری) و ۶۰ درصد از کربوهیدرات (۳۶۰ کیلوکالری) تامین میشود.
دقت داشته باشید! هرچه شدت ورزش افزایش پیدا کنید، کالری مصرفی بیشتر میشود، چربی بیشتری مصرف میشود و نیز کربوهیدرات بیشتری نیز سوخته میشود و نتیجه چیزی نخواهد بود جز کاهش چربی بدن!